Γλωσσικές ασκήσεις Γυμνασίου (το άρθρο – τα ουσιαστικά)

Anna Brigitta

Γλωσσικές ασκήσεις Γυμνασίου (το άρθρο – τα ουσιαστικά)

1. Να γράψετε συνώνυμα των ακόλουθων λέξεων:

1. αγαθός (αυτός που χαρακτηρίζεται από καλοσύνη):

2. αγανάκτηση (ισχυρή δυσφορία για κάτι):

3. αγωνίζομαι (καταβάλλω έντονη και επίμονη προσπάθεια για την επίτευξη σκοπού):

4. αδιάσειστος (αυτός που δεν σείεται, δεν κλονίζεται):

5. αδιαφιλονίκητος (αυτός που δεν αμφισβητείται από κανέναν):

6. αδικία (η έλλειψη δικαιοσύνης):

7. αδύναμος (αυτός που δεν έχει δύναμη):

8. αδυσώπητος (αυτός που είναι ιδιαίτερα σκληρός, που δεν κάμπτεται, δεν υποχωρεί· ανελέητος):

9. αήττητος (αυτός που δεν έχει ή δεν μπορεί να νικηθεί):

10. άθελα (χωρίς πρόθεση, χωρίς σκοπιμότητα):

11. αθέμιτος (αυτός που παραβαίνει τους γραπτούς ή άγραφους νόμους):

12. άθικτος (αυτός που δεν τον έχουν αγγίξει):

13. αθόρυβος (αυτός στον οποίο δεν υπάρχει θόρυβος ή ο οποίος δεν προξενεί θόρυβο):

14. αίτημα (οτιδήποτε διατυπώνεται και διαβιβάζεται ως απαίτηση ή επιθυμία προς υπηρεσία ή πρόσωπο):

15. αιτιολόγηση (η εξήγηση της αιτίας):

16. αιτιολογώ (εντοπίζω την αιτία):

17. αίτιος (αυτός που αποτελεί την αιτία):

18. αίφνης (κατά τρόπο ξαφνικό και απροσδόκητο):

19. αιφνίδιος (αυτός που συμβαίνει, προκύπτει κατά απροσδόκητο και ξαφνικό τρόπο):

20. ακάθεκτος (αυτός που δεν μπορεί να συγκρατηθεί ή να ανακοπεί, ορμητικός):

21. ακαθόριστος (αυτός που δεν καθορίστηκε, που δεν προσδιορίστηκε επαρκώς):

2. Συμπληρώστε τα άρθρα, οριστικά και αόριστα, που λείπουν.

Ήθελα πάντα να είχα ......... μεγάλη αδελφή. Να μπορούσα κι εγώ να έλεγα, σαν άλλες συμμαθήτριές μου στις Σέρρες, «μου το δάνεισε ....... αδελφή μου» - και να φοράω κάτι μεγαλίστικο. Ή «θα πάω στον κινηματογράφο με ....... αδελφή μου» - και ......... έργο είναι για μεγάλους. Ή «γνωστός της αδελφής μου ήταν» - και να καμαρώνω που με χαιρέτησε στο δρόμο ....... νεαρός. Μου έλειπε ...... μεγαλύτερη αδελφή. Και τώρα, έτσι όπως η Όλγα βοηθούσε ..... μητέρα μου να ξαπλώσει, έτσι που τη φρόντιζε πρόθυμα και στοργικά, όπως ποτέ δε θα μπορούσα εγώ μοναχή μου, ένιωσα σαν να τη γνώριζα από καιρό. Από πάντα. Αισθάνθηκα ...... βαθιά ανακούφιση, λες κι ανακάλυψα επιτέλους ....... μεγάλη αδελφή που από καιρό λαχταρούσα.

Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου «Τραγούδι για τρεις»

Το άρθρο (οριστικό – αόριστο)

Το άρθρο είναι ένα μέρος του λόγου που βρίσκεται πριν από ουσιαστικό και του προσδίδει τη σημασία του οριστικού ή του μη οριστικού, δηλαδή του συγκεκριμένου ή του μη συγκεκριμένου, π.χ. Οι λεωφόροι της πόλης μας. Ένα λιβάδι δίπλα από το ποτάμι. Μερικές φορές βρίσκεται και πριν από άλλα μέρη του λόγου, τα οποία όμως λειτουργούν ως ουσιαστικά, π.χ. Ακούει τα ίδια και τα ίδια.

Η νέα ελληνική διαθέτει δύο άρθρα, ένα οριστικό και ένα αόριστο. Με το οριστικό άρθρο είτε γίνεται λόγος για κάτι (πρόσωπο, ζώο, πράγμα, έννοια) που είναι γνωστό ή αναγνωρίσιμο από τα άτομα που συμμετέχουν στην επικοινωνία είτε γίνεται αναφορά σε στοιχείο αντιπροσωπευτικό ενός συνόλου, π.χ. Μην αγγίζεις τον τοίχο. Το ελάφι είναι υπερήφανο ζώο. Με το αόριστο άρθρο γίνεται λόγος για κάτι (πρόσωπο, ζώο, πράγμα, έννοια) που δεν είναι γνωστό ή αναγνωρίσιμο από τα άτομα που συμμετέχουν στην επικοινωνία, π.χ. Προχθές συνάντησα έναν παλιό μου φίλο. Η απουσία επίσης του οριστικού άρθρου στον πληθυντικό αριθμό προσδίδει έναν παρόμοιο αοριστολογικό χαρακτήρα στο ουσιαστικό, π.χ. Ήρθαν τουρίστες στην πόλη μας.

3. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη των ακόλουθων παραγράφων:

α) Ωστόσο, παρόμοια φαινόμενα έχουν επισημανθεί και σε άλλες γλώσσες και χώρες. Αν δούμε το ζήτημα κάπως ευρύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι ανάλογες συζητήσεις διεξάγονται και για την αγγλική γλώσσα, οι οποίες μάλιστα είναι το ίδιο έντονες, όπως οι ελληνικές. Μεγάλο μέρος του Τύπου και των μέσων ενημέρωσης γενικότερα επισημαίνει με έντονη ανησυχία ότι η γραπτή αγγλική γλώσσα μεταβάλλεται, ενώ δεν λείπουν και δημοσιεύματα που επισημαίνουν ότι «η Τεχνολογικά Διαμεσολαβημένη Επικοινωνία σηματοδοτεί τον σταδιακό θάνατο της αγγλικής γλώσσας». Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αλλαγές που έχουμε δεν αφορούν μόνο κάποιες γλώσσες.

β)  Για την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού εντός της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προγραμματίσει μια σειρά από στοχευμένες δράσεις, σχέδια και μελέτες. Πρώτη από αυτές τις δράσεις θα είναι μια καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, η οποία θα σκοπεύει στο να δοθούν κίνητρα σε παιδιά, έφηβους, αλλά και ενήλικες, για να διαβάζουν, αλλάζοντας το στυλ της ζωής τους και επομένως το κοινωνικό προφίλ τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης αρχίσει δύο έρευνες οι οποίες στοχεύουν στη συλλογή περισσότερων στοιχείων σχετικών με την ανάγνωση, στη συμμετοχή των γονιών στο θέμα της αντιμετώπισης του αναλφαβητισμού και στη διδασκαλία του διαβάσματος. Σκοπός αυτών των ερευνών είναι να εντοπιστούν από τη μία οι πιο σημαντικές παράμετροι που επηρεάζουν την ικανότητα για ανάγνωση και από την άλλη να αναδειχθούν πετυχημένες πρακτικές στο εθνικό επίπεδο κάθε χώρας μέλους της ΕΕ. Η μάχη, λοιπόν, κατά του αναλφαβητισμού έχει ξεκινήσει.

γ) Οι υπερβολικά επιτρεπτικοί-παραχωρητικοί γονείς παραχωρούν και επιτρέπουν στο παιδί τα πάντα, χωρίς να προσφέρουν καθοδήγηση και χωρίς να το βοηθούν να μαθαίνει από τις συναισθηματικές του εμπειρίες. Η έλλειψη ορίων σημαίνει συνήθως και απουσία κανόνων στην οικογένεια. Δεν προσφέρουν στο παιδί τους τη δυνατότητα να αποκτήσει τρόπους διαχείρισης των δύσκολων καταστάσεων. Έτσι, τα παιδιά δε μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που τυχόν προκύπτουν.

Τα ουσιαστικά

Τα ουσιαστικά ανάλογα με το τι δηλώνουν διακρίνονται:

α) Σε κύρια: όσα δηλώνουν ορισμένο πρόσωπο ή ζώο, π.χ. ο Στάθης. Ως κύρια χρησιμοποιούνται και τα ονόματα των ημερών της εβδομάδας, των μηνών, των εορτών, των πλοίων, των λογοτεχνικών έργων, των έργων τέχνης κ.ά., π.χ. Τετάρτη, Ιούνιος, Ναυτίλος.

β) Σε κοινά: όσα δηλώνουν όλα τα πρόσωπα, ζώα ή πράγματα που ανήκουν στο ίδιο είδος ή που δηλώνουν κάποια κατάσταση ή ιδιότητα, π.χ. δρόμος, άνδρας, γάτα, ζωή, ελευθερία.

γ) Σε περιληπτικά: όσα δηλώνουν σύνολα προσώπων ή ζώων ή πραγμάτων, π.χ. κόσμος, κοπάδι.

δ) Σε συγκεκριμένα: όσα κοινά ονόματα δηλώνουν πρόσωπα, ζώα ή πράγματα που είναι αντιληπτά από τις αισθήσεις, π.χ. το δέντρο, το βιβλίο.

ε) Σε αφηρημένα: όσα κοινά ονόματα δηλώνουν ενέργεια, ιδιότητα ή κατάσταση και γενικά αναφέρονται σε όντα που τα αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος μόνο με τη σκέψη του, π.χ. η ειρήνη, η χαρά.

Πολλά από τα κοινά ονόματα είναι στον λόγο άλλοτε συγκεκριμένα και άλλοτε αφηρημένα, π.χ. Το πλαίσιο που περιβάλλει τον πίνακα είναι βαμμένο πράσινο (συγκεκριμένο). Ο Στεφάνου έχει ένα ευρύ πλαίσιο σχέσεων (αφηρημένο).

4. Σε ποια κατηγορία (κύρια, αφηρημένα, συγκεκριμένα) ανήκουν τα ουσιαστικά που γράφονται με έντονα στοιχεία στις παρακάτω φράσεις;

1. Η Ομόνοια παρουσιάζει πάντα μεγάλη κίνηση.

2. Η ομόνοια είναι απαραίτητη για τη συνεργασία των ανθρώπων.

3. Ο Ηρακλής είναι ένας από τους σημαντικότερους ήρωες της μυθολογίας.

4. Είναι σωστός Ηρακλής· μπορεί να σηκώσει εκατό κιλά.

5. Απαγορεύεται η είσοδος.

6. Η είσοδος του πάρκου είναι κλειστή.

7. Εργάζονται σκληρά, για να βγάλουν το ψωμί τους.

8. Εκτός από το γάλα αγόρασε και τρία ψωμιά.

5. Να σχηματίσετε το θηλυκό γένος των παρακάτω ουσιαστικών:

ο πρέσβης..................................        ο λέκτορας ...............................

ο μεσίτης ..................................        ο οικοδεσπότης ..................................

ο βουλευτής ..............................       ο προϊστάμενος .....................................

ο πρύτανης ................................       ο μισθωτής ...........................................

ο συνεργάτης .............................      ο πρεσβευτής .......................................

6. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο του ουσιαστικού που βρίσκεται στην παρένθεση.

1. Το σχήμα του.................................. (πρόσωπο) πολλών ανθρώπων είναι ωοειδές.

2. Οι ανάγκες του............................. (άτομο) στην εποχή μας είναι πολλές.

3. Το άρωμα του.................................. (τριαντάφυλλο) αρέσει σε όλους.

4. Φοβηθήκαμε την τρικυμία, γιατί βρισκόμασταν στη μέση του........................ (πέλαγος)

5. Όλα έχουν ελεγχθεί, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση........................ (λάθος).

6. Το βράδυ ρίχνουμε τα...................... (δίχτυ) και τα μαζεύουμε το πρωί.

7. Δίκαια ο 18^ος αι. ονομάστηκε ο «αιώνας των......................» (φως)

8. Τα........................ (βράδυ) μαζευόμασταν όλοι πολύ νωρίς στο σπίτι.

9. Αυτό το αυτοκίνητο είναι ειδικό για τη μεταφορά......................... (κρέας).

10. Η προσπάθεια των................................. (καθεστώς) να κρατηθούν στην εξουσία είναι συχνά αγωνιώδης.

Απαντήσεις:

1. Να γράψετε συνώνυμα των ακόλουθων λέξεων:

1. αγαθός (αυτός που χαρακτηρίζεται από καλοσύνη): ΣΥΝ. καλός, χρηστός, ενάρετος. ΑΝΤ. κακός, πονηρός. / (αυτός που χαρακτηρίζεται από αφέλεια): ΣΥΝ. αφελής, αγαθιάρης, εύπιστος. ΑΝΤ. έξυπνος, πονηρός.

2. αγανάκτηση (ισχυρή δυσφορία για κάτι): ΣΥΝ. δυσφορία, οργή, δυσανασχέτηση.

3. αγωνίζομαι (καταβάλλω έντονη και επίμονη προσπάθεια για την επίτευξη σκοπού): ΣΥΝ. παλεύω, προσπαθώ, μοχθώ, πασχίζω. / (διεξάγω πόλεμο, μάχομαι): ΣΥΝ. πολεμώ. / (συμμετέχω σε αγώνα, διαγωνίζομαι): ΣΥΝ. συναγωνίζομαι, παραβγαίνω, αναμετρούμαι, αμιλλώμαι.

4. αδιάσειστος (αυτός που δεν σείεται, δεν κλονίζεται): ΣΥΝ. ακλόνητος, στερεός, ατράνταχτος. / (μτφρ. αυτός που δεν αφήνει περιθώρια αμφισβητήσεως ή μεταβολής): ΣΥΝ. ατράνταχτος, δυνατός, ισχυρός, ακράδαντος.

5. αδιαφιλονίκητος (αυτός που δεν αμφισβητείται από κανέναν): ΣΥΝ. αναμφισβήτητος, αδιαμφισβήτητος. / (αυτός που δεν υπόκειται σε διεκδικήσεις): ΑΝΤ. διαφιλονικούμενος.

6. αδικία (η έλλειψη δικαιοσύνης): ΣΥΝ. ανομία, παρανομία, άδικο. ΑΝΤ. δικαιοσύνη, νομιμότητα. / (πράξη που αντιβαίνει στους νομικούς ή ηθικούς κανόνες περί δικαίου): ΣΥΝ. αδίκημα, κακό, παρανομία.

7. αδύναμος (αυτός που δεν έχει δύναμη): ΣΥΝ. ανίσχυρος, ασθενής, ανήμπορος, ισχνός. ΑΝΤ. δυνατός.

8. αδυσώπητος (αυτός που είναι ιδιαίτερα σκληρός, που δεν κάμπτεται, δεν υποχωρεί· ανελέητος): ΣΥΝ. αμείλικτος, απηνής, άτεγκτος, σκληρός.

9. αήττητος (αυτός που δεν έχει ή δεν μπορεί να νικηθεί): ΣΥΝ. ανίκητος, ακαταμάχητος.

10. άθελα (χωρίς πρόθεση, χωρίς σκοπιμότητα): ΣΥΝ. ακούσια, αθέλητα. ΑΝΤ. ηθελημένος, εκούσιος, σκόπιμος.

11. αθέμιτος (αυτός που παραβαίνει τους γραπτούς ή άγραφους νόμους): ΣΥΝ. άνομος, ανεπίτρεπτος, ανήθικος. ΑΝΤ. θεμιτός.

12. άθικτος (αυτός που δεν τον έχουν αγγίξει): ΣΥΝ. ανέγγιχτος, ανέπαφος, άφθαρτος.

13. αθόρυβος (αυτός στον οποίο δεν υπάρχει θόρυβος ή ο οποίος δεν προξενεί θόρυβο): ΣΥΝ. ήσυχος, σιγανός. ΑΝΤ. θορυβώδης.

14. αίτημα (οτιδήποτε διατυπώνεται και διαβιβάζεται ως απαίτηση ή επιθυμία προς υπηρεσία ή πρόσωπο): ΣΥΝ. απαίτηση, αξίωση, διεκδίκηση, παράκληση.

15. αιτιολόγηση (η εξήγηση της αιτίας): ΣΥΝ. δικαιολόγηση.

16. αιτιολογώ (εντοπίζω την αιτία): ΣΥΝ. δικαιολογώ, τεκμηριώνω. / (υποστηρίζω με λογικά επιχειρήματα): ΣΥΝ. επιχειρηματολογώ, τεκμηριώνω.

17. αίτιος (αυτός που αποτελεί την αιτία): ΣΥΝ. υπαίτιος, υπεύθυνος, υπόλογος, ένοχος, πρόξενος.

18. αίφνης (κατά τρόπο ξαφνικό και απροσδόκητο): ΣΥΝ. αιφνιδίως, ξαφνικά, απροόπτως, απροσδόκητα.

19. αιφνίδιος (αυτός που συμβαίνει, προκύπτει κατά απροσδόκητο και ξαφνικό τρόπο): ΣΥΝ. ξαφνικός, αναπάντεχος, απροσδόκητος, απρόβλεπτος, απρόοπτος. ΑΝΤ. προγραμματισμένος, αναμενόμενος, προσδοκώμενος.

20. ακάθεκτος (αυτός που δεν μπορεί να συγκρατηθεί ή να ανακοπεί, ορμητικός): ΣΥΝ. ασυγκράτητος, ακράτητος, αχαλίνωτος, χειμαρρώδης, σφοδρός, ανεπίσχετος. 

21. ακαθόριστος (αυτός που δεν καθορίστηκε, που δεν προσδιορίστηκε επαρκώς): ΣΥΝ. αόριστος, απροσδιόριστος, ασαφής, αδιασάφητος, αδιευκρίνιστος. ΑΝΤ. καθορισμένος, προσδιορισμένος, σαφής, συγκεκριμένος. / (αυτός που δεν διακρίνεται καθαρά): ΣΥΝ. συγκεχυμένος. ΑΝΤ. ευδιάκριτος.

2. Συμπληρώστε τα άρθρα, οριστικά και αόριστα, που λείπουν.

Ήθελα πάντα να είχα μια μεγάλη αδελφή. Να μπορούσα κι εγώ να έλεγα, σαν άλλες συμμαθήτριές μου στις Σέρρες, «μου το δάνεισε η αδελφή μου» - και να φοράω κάτι μεγαλίστικο. Ή «θα πάω στον κινηματογράφο με την αδελφή μου» - και το έργο είναι για μεγάλους. Ή «γνωστός της αδελφής μου ήταν» - και να καμαρώνω που με χαιρέτησε στο δρόμο ένας νεαρός. Μου έλειπε η μεγαλύτερη αδελφή. Και τώρα, έτσι όπως η Όλγα βοηθούσε τη μητέρα μου να ξαπλώσει, έτσι που τη φρόντιζε πρόθυμα και στοργικά, όπως ποτέ δε θα μπορούσα εγώ μοναχή μου, ένιωσα σαν να τη γνώριζα από καιρό. Από πάντα. Αισθάνθηκα μια βαθιά ανακούφιση, λες κι ανακάλυψα επιτέλους τη μεγάλη αδελφή που από καιρό λαχταρούσα.

Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου «Τραγούδι για τρεις»

3. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη των ακόλουθων παραγράφων:

α) Θεματική περίοδος: Ωστόσο, παρόμοια φαινόμενα έχουν επισημανθεί και σε άλλες γλώσσες και χώρες.

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Αν δούμε το ζήτημα κάπως ευρύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι ανάλογες συζητήσεις διεξάγονται και για την αγγλική γλώσσα, οι οποίες μάλιστα είναι το ίδιο έντονες, όπως οι ελληνικές. Μεγάλο μέρος του Τύπου και των μέσων ενημέρωσης γενικότερα επισημαίνει με έντονη ανησυχία ότι η γραπτή αγγλική γλώσσα μεταβάλλεται, ενώ δεν λείπουν και δημοσιεύματα που επισημαίνουν ότι «η Τεχνολογικά Διαμεσολαβημένη Επικοινωνία σηματοδοτεί τον σταδιακό θάνατο της αγγλικής γλώσσας».

Κατακλείδα: Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αλλαγές που έχουμε δεν αφορούν μόνο κάποιες γλώσσες.

β)  Θεματική περίοδος: Για την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού εντός της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προγραμματίσει μια σειρά από στοχευμένες δράσεις, σχέδια και μελέτες.

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Πρώτη από αυτές τις δράσεις θα είναι μια καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, η οποία θα σκοπεύει στο να δοθούν κίνητρα σε παιδιά, έφηβους, αλλά και ενήλικες, για να διαβάζουν, αλλάζοντας το στυλ της ζωής τους και επομένως το κοινωνικό προφίλ τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης αρχίσει δύο έρευνες οι οποίες στοχεύουν στη συλλογή περισσότερων στοιχείων σχετικών με την ανάγνωση, στη συμμετοχή των γονιών στο θέμα της αντιμετώπισης του αναλφαβητισμού και στη διδασκαλία του διαβάσματος. Σκοπός αυτών των ερευνών είναι να εντοπιστούν από τη μία οι πιο σημαντικές παράμετροι που επηρεάζουν την ικανότητα για ανάγνωση και από την άλλη να αναδειχθούν πετυχημένες πρακτικές στο εθνικό επίπεδο κάθε χώρας μέλους της ΕΕ.

Κατακλείδα: Η μάχη, λοιπόν, κατά του αναλφαβητισμού έχει ξεκινήσει.

γ) Θεματική περίοδος: Οι υπερβολικά επιτρεπτικοί-παραχωρητικοί γονείς παραχωρούν και επιτρέπουν στο παιδί τα πάντα, χωρίς να προσφέρουν καθοδήγηση και χωρίς να το βοηθούν να μαθαίνει από τις συναισθηματικές του εμπειρίες.

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Η έλλειψη ορίων σημαίνει συνήθως και απουσία κανόνων στην οικογένεια. Δεν προσφέρουν στο παιδί τους τη δυνατότητα να αποκτήσει τρόπους διαχείρισης των δύσκολων καταστάσεων.

Κατακλείδα: Έτσι, τα παιδιά δε μαθαίνουν πώς να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που τυχόν προκύπτουν.

4. Σε ποια κατηγορία (κύρια, αφηρημένα, συγκεκριμένα) ανήκουν τα ουσιαστικά που γράφονται με έντονα στοιχεία στις παρακάτω φράσεις;

1. Η Ομόνοια παρουσιάζει πάντα μεγάλη κίνηση. [κύριο]

2. Η ομόνοια είναι απαραίτητη για τη συνεργασία των ανθρώπων. [αφηρημένο / κατάσταση]

3. Ο Ηρακλής είναι ένας από τους σημαντικότερους ήρωες της μυθολογίας. [κύριο]

4. Είναι σωστός Ηρακλής· μπορεί να σηκώσει εκατό κιλά. [αφηρημένο / ιδιότητα]

5. Απαγορεύεται η είσοδος. [αφηρημένο / πράξη]

6. Η είσοδος του πάρκου είναι κλειστή. [συγκεκριμένο]

7. Εργάζονται σκληρά, για να βγάλουν το ψωμί τους. [αφηρημένο / κατάσταση]

8. Εκτός από το γάλα αγόρασε και τρία ψωμιά. [συγκεκριμένο]

5. Να σχηματίσετε το θηλυκό γένος των παρακάτω ουσιαστικών:

ο πρέσβης: η πρέσβης – η πρέσβειρα – η πρεσβευτίνα            

ο λέκτορας: η λέκτορας (της λέκτορος)

ο μεσίτης: η μεσίτρια      

ο οικοδεσπότης: η οικοδέσποινα

ο βουλευτής: η βουλευτής (της βουλευτού) – η βουλευτίνα         

ο προϊστάμενος: η προϊσταμένη

ο πρύτανης: η πρύτανης

ο μισθωτής: η μισθώτρια

ο συνεργάτης: η συνεργάτιδα   

ο πρεσβευτής: η πρεσβευτής – η πρεσβευτίνα

6. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο του ουσιαστικού που βρίσκεται στην παρένθεση.

1. Το σχήμα του προσώπου (πρόσωπο) πολλών ανθρώπων είναι ωοειδές.

2. Οι ανάγκες του ατόμου (άτομο) στην εποχή μας είναι πολλές.

3. Το άρωμα του τριαντάφυλλου (τριαντάφυλλο) αρέσει σε όλους.

4. Φοβηθήκαμε την τρικυμία, γιατί βρισκόμασταν στη μέση του πελάγους (πέλαγος)

5. Όλα έχουν ελεγχθεί, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση λάθους (λάθος).

6. Το βράδυ ρίχνουμε τα δίχτυα (δίχτυ) και τα μαζεύουμε το πρωί.

7. Δίκαια ο 18^ος αι. ονομάστηκε ο «αιώνας των φώτων» (φως)

8. Τα βράδια (βράδυ) μαζευόμασταν όλοι πολύ νωρίς στο σπίτι.

9. Αυτό το αυτοκίνητο είναι ειδικό για τη μεταφορά κρέατος (κρέας).

10. Η προσπάθεια των καθεστώτων (καθεστώς) να κρατηθούν στην εξουσία είναι συχνά αγωνιώδης.

Ιστορία Γ΄ Λυκείου: Η διανομή των εθνικών κτημάτων & Το εμπόριο [επεξεργασία πηγής]

Thomas Zimmerman

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται, να αναλύσετε τις ρυθμίσεις της αγροτικής μεταρρύθμισης του 1871, καθώς και τις συνέπειές της στην παραγωγή προϊόντων και στο εμπόριο.

Η γεωργία και η αγροτική μεταρρύθμιση του 1871

Στη δεκαετία 1860, η μόνιμη καχεξία της ελληνικής αγροτικής οικονομίας είχε εμβάλει οικονομολόγους και πολιτικούς σε σκέψεις για ριζική μεταρρύθμιση. Μια πραγματική αλλαγή στους φορείς ιδιοκτησίας της εθνικής γης ήταν μέτρο όχι μόνο κοινωνικής μέριμνας αλλά και αυξήσεως των δημόσιων εσόδων, λόγο της αναμενόμενης αυξήσεως της παραγωγικότητας.

Τελικά το Μάρτιο του 1871, ο Κουμουνδούρος, με υπουργό το Σωτηρόπουλο, πέτυχε την ψήφιση νόμου με αποτέλεσμα να διανεμηθούν 2.650.000 στρέμματα σε 357.217 κλήρους με αγοραία αξία 90.000.000 δρχ.

Η σημασία της αγροτικής αυτής μεταρρυθμίσεως εκτιμάται πληρέστερα, όταν συνειδητοποιηθεί το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων χωρικών της εποχής εκείνης αποκαταστάθηκαν ως ιδιοκτήτες στη γη που καλλιεργούσαν. Οι μικροί ιδιοκτήτες καλλιεργητές επιδόθηκαν, όπως ήταν φυσικό, στις πιο κερδοφόρες καλλιέργειες και ιδιαίτερα σε εκείνες που προορίζονταν για εξαγωγή. Μέσα σε διάστημα μιας τριετίας, τα 40% και πλέον των καλλιεργούμενων εκτάσεων καλύπτονταν από φυτείες (σταφιδαμπελώνες, βαμβακοφυτείες, καπνοφυτείες, κλπ.). Οι αγαθές για την οικονομία επιπτώσεις υπήρξαν άμεσες. Από την μια πλευρά παρατηρήθηκε ραγδαία εισροή ξένου συναλλάγματος και από την άλλη τα έσοδα του Δημοσίου από τους τελωνειακούς δασμούς εξαγωγής πολλαπλασιάσθησαν. Τα στοιχεία για τη σταφιδοπαραγωγή και εξαγωγή σταφίδας την περίοδο 1860-1878 είναι αποκαλυπτικά.

Καλλιεργούμενα      Παραγωγή σε λίτρα             Εξαγωγή σε λίτρα

στρέμματα     ενετικά                                   ενετικά

1860   220.428         110.228.000                          101.707.075

1870   221.164           114.700.000                          120.000.000

1878   435.000         217.500.000                          210.000.000

Η επέκταση όμως των φυτειοκαλλιεργειών επηρέασε αρνητικά την παραγωγή δημητριακών. Από την εποχή εκείνη σημειώνεται το χρόνιο έλλειμμα της χώρας με συνεπακόλουθο τη δαπάνη τεράστιων συναλλαγματικών αποθεμάτων για εισαγωγές. Τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία της σιτικής παραγωγής εμφανίζουν κατά παραστατικό τρόπο το πρόβλημα που δημιουργήθηκε: Στην περίοδο 1845-46 η παραγωγή δημητριακών κάλυπτε το 41% του συνόλου της αξίας της αγροτικής παραγωγής. Το 1860 το ποσοστό μεταβλήθηκε ελάχιστα (38%), αλλά στην περίοδο 1880-81 έπεσε στο 23,7%.

Μακροπρόθεσμα η στροφή προς τις φυτειοκαλλιέργειες και η ειδίκευση της παραγωγής σε 2-3 προϊόντα άφηνε την οικονομία έκθετη σε απρόβλεπτες εξωγενείς και γι’ αυτό μη ελεγχόμενες συγκυρίες. Στην περίοδο όμως που εξετάζεται οι αγαθές επιπτώσεις από την αγροτική μεταρρύθμιση του Κουμουνδούρου ήταν σαφώς υπέρτερες από τα τυχόν μελλοντικά δυσμενή επακόλουθα.  

Η αγροτική μεταρρύθμιση έλυσε το πρόβλημα της εθνικής γης. Δεν έθιξε όμως καθόλου το καθεστώς των μεγάλων ιδιωτικών εκτάσεων της Αττικής (170.000 στρέμματα ή 40% περίπου του συνόλου), τα οποία είχαν τσιφλικοποιηθεί από την εποχή της Ανεξαρτησίας. Οι γαιοκτήμονες των τσιφλικιών αυτών είχαν πετύχει μια σειρά δικαστικών αποφάσεων με τις οποίες του αναγνωρίζονταν τα δικαιώματα πλήρους ιδιοκτησίας.

Παρά τις σημαντικές βελτιώσεις που σημειώθηκαν στον αγροτικό τομέα στη δεκαετία αυτή, η γεωργία θα συνεχίσει ακόμα για καιρό να υποφέρει από βασικές ελλείψεις: Η αγροτική δανειοδότηση παρέμεινε υποτυπώδης. Η εισαγωγή νεωτεριστικών μεθόδων καλλιέργειας, κυρίως με τη χρησιμοποίηση λιπασμάτων, δεν προχώρησε. Το ανύπαρκτο οδικό δίκτυο και η έλλειψη μεταφορικών μέσων στις περισσότερες περιφέρειες δεν επέτρεπε την εμπορία αγροτικών προϊόντων σε μεγάλη έκταση, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό αγροτών να περιορίζεται σε καλλιέργειες που μόλις επαρκούν για τις βιοτικές ανάγκες των οικογενειών τους.

[Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΓ΄, σ. 310-311.]

Η διανομή των «εθνικών γαιών», αν και αποτελούσε γενική επιθυμία, συναντούσε πολλά προβλήματα στην πράξη. Πολλοί από τους καλλιεργητές των κτημάτων αυτών είχαν δικαιώματα εκμετάλλευσης της γης από τα προεπαναστατικά χρόνια. Είχαν, άρα, ισχυρά δικαιώματα ιδιοκτησίας πάνω στη γη και ήταν δύσκολο για το κράτος να τους ζητήσει να την εξαγοράσουν καταβάλλοντας υψηλό τίμημα. Η οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος έγινε, πάντως, με νομοθετικές ρυθμίσεις κατά την περίοδο 1870-1871. Στόχος των νομοθετημάτων ήταν να εξασφαλιστούν κατά προτεραιότητα οι ακτήμονες χωρικοί, με την παροχή γης, απαραίτητης για την επιβίωσή τους. Ταυτόχρονα, το κράτος προσπαθούσε να εξασφαλίσει, μέσα από τη διαδικασία της εκποίησης, τα μεγαλύτερα δυνατά έσοδα, που θα έδιναν μια ανάσα στο διαρκές δημοσιονομικό αδιέξοδο. Οι στόχοι ήταν αντιφατικοί και στην πραγματικότητα μόνο ο πρώτος επιτεύχθηκε σε ικανοποιητικό βαθμό. Όπως σημειώνεται στο παράθεμα, οι περισσότεροι από τους Έλληνες χωρικούς απέκτησαν σχέση ιδιοκτησίας με τα εδάφη που καλλιεργούσαν, γεγονός που ενίσχυσε την παραγωγικότητά τους. Μια καίρια αλλαγή με θετικό αντίκτυπο στα έσοδα του κράτους, καθώς αυξήθηκε η εξαγωγή γεωργικών προϊόντων και κατ’ επέκταση τα έσοδα του Δημοσίου από τα τελωνεία. Έτσι, έστω κι αν το κράτος δεν επωφελήθηκε πλήρως από τα άμεσα κέρδη της εκποίησης, ευνοήθηκε εντούτοις από τα έμμεσα έσοδα των δασμών εξαγωγής.  

Σύμφωνα με τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις, οι δικαιούχοι αγρότες μπορούσαν να αγοράσουν όση γη ήθελαν, με ανώτατο όριο τα 80 στρέμματα για ξηρικά εδάφη και τα 40 στρέμματα για αρδευόμενα. Από το 1870 ως το 1911 διανεμήθηκαν 2.650.000 στρέμματα με 370.000 παραχωρητήρια, πράγμα που δείχνει ότι οι φιλοδοξίες ή οι δυνατότητες των αγροτών για απόκτηση καλλιεργήσιμης έκτασης ήταν περιορισμένες αλλά και ο πολυτεμαχισμός της γης ήδη μεγάλος. Η αξία της διανεμόμενης γης, όπως σημειώνεται στο παράθεμα, έφτανε τα 90.000.000 δραχμές. Πρέπει να επισημανθεί ότι για τις περιοχές που χαρακτηρίζονταν ως φυτείες, ελαιόδεντρα και αμπέλια, ο μέσος όρος έκτασης των ιδιοκτησιών ήταν σαφώς μικρότερος εκείνων που προορίζονταν για καλλιέργεια δημητριακών.

Επρόκειτο για σημαντική διανομή καλλιεργήσιμων γαιών, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με τα 600.000 στρέμματα εθνικών γαιών που είχαν διανεμηθεί τα προηγούμενα χρόνια, από το 1833 μέχρι το 1870. Ωστόσο, μόνο το 50% περίπου του αντιτίμου των παραχωρούμενων γαιών πληρώθηκε τελικά στο κράτος από τους αγοραστές της εθνικής αυτής ιδιοκτησίας. Στο παράθεμα επισημαίνεται, πάντως, μια επιπλέον πτυχή του θέματος της διανομής, εκείνη των μεγάλων ιδιοκτησιών στην Αττική. Εκεί, 170.000 στρέμματα (το 40% περίπου του συνόλου) είχαν περιέλθει σε καθεστώς τσιφλικοποίησης, ήδη από τα χρόνια της Ανεξαρτησίας, καθώς οι γαιοκτήμονες μέσα από μια σειρά δικαστικών αποφάσεων είχαν διασφαλίσει δικαιώματα πλήρους ιδιοκτησίας.

Στο παράθεμα τονίζεται, επίσης, ο αντίκτυπος της ιδιοκτησιακής αλλαγής των εθνικών γαιών στην αγροτική παραγωγή και το εμπόριο. Οι μικροκαλλιεργητές στράφηκαν, όπως ήταν λογικό, στις πιο κερδοφόρες καλλιέργειες και κυρίως σ’ εκείνες που προορίζονταν για εξαγωγή. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια το 40% των καλλιεργούμενων εδαφών είχε καλυφθεί από φυτείες (σταφίδας, βαμβακιού, καπνού κ.ά.). Αν λάβουμε, άλλωστε, υπόψη τις παραγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας στη διάρκεια του πρώτου αιώνα της ανεξαρτησίας της, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού της εμπορίου αφορούσε γεωργικά προϊόντα. Στις εξαγωγές, περισσότερο από τα 2/3 (σε αξία) του συνόλου, ήταν γεωργικά προϊόντα. Η γενική τάση μάλιστα οδηγούσε προς τη διεύρυνση του ποσοστού των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, που έφτασαν να αντιπροσωπεύουν τα 3/4 των συνολικών εξαγωγών στη δεκαετία 1900-1910. Στην κατηγορία αυτή την πρώτη θέση είχε η σταφίδα, που από μόνη της πλησίαζε σε αξία το 1/2 των συνολικών εξαγωγών. Ακολουθούσε με μεγάλη διαφορά το ελαιόλαδο και, μετά το 1900, το κρασί. Η καλλιέργεια, μάλιστα, της σταφίδας, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του παραθέματος, διπλασιάστηκε μέσα σε μόλις μια δεκαετία από την αγροτική μεταρρύθμιση του Κουμουνδούρου. Έτσι, από τα 114.700.000 ενετικά λίτρα το 1870 φτάνουμε στα 217.500.000 οκτώ χρόνια μετά. Σαφής είναι εδώ κι η δραστική αύξηση των καλλιεργούμενων εδαφών ως άμεσο απότοκο της αγροτικής μεταρρύθμισης.

Ωστόσο, η επιλογή των μικροκαλλιεργητών να στραφούν στις φυτειοκαλλιέργειες είχε ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγή δημητριακών, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ήδη από εκείνη την περίοδο η χρόνια έλλειψη της χώρας σε σιτηρά που οδηγούσε στη δαπάνη μεγάλων χρηματικών ποσών για εισαγωγές. Όπως άλλωστε γνωρίζουμε, στις εισαγωγές της χώρας τα αγροτικά είδη αντιπροσώπευαν σταθερά το 1/3 (σε αξία) του συνόλου. Στην πρώτη θέση βρίσκονταν τα δημητριακά, το σιτάρι ιδιαίτερα, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν ήταν σε θέση να καλύψει τις επισιτιστικές ανάγκες του πληθυσμού. Ενδεικτική του προβλήματος είναι η αναφορά του παραθέματος στη δραματική πτώση της παραγωγής δημητριακών που παρατηρήθηκε την περίοδο 1880-81 με τα δημητριακά να καλύπτουν μόλις το 23,7% της αγροτικής παραγωγής.

CIA: Πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση επικράτησης των Κομμουνιστών στην Ελλάδα [1947]

CIA: Πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση επικράτησης των Κομμουνιστών στην Ελλάδα [1947]

20 October 1947

THE CURRENT SITUATION IN GREECE

1. STRATEGIC IMPORTANCE OF GREECE

Greece is the last Balkan state resisting Soviet domination. Should the USSR obtain control of Greece directly or through the satellites, the USSR would: (a) complete Its domination of the Balkans; (b) be able to extend and consolidate the position in the Aegean which control of Macedonia and Thrace would give the Soviet Union; (c) secure Salonika, historical southern terminus of the land route from the Danubian Basin; and (d) gain a strategic position in the Eastern Mediterranean, thereby outflanking Turkey and the Dardanelles, threatening the Suez, and endangering the polities of the Near East.

In recognition of these facts the Greek-Turkish aid bill was formulated. The extension of aid to Greece and Turkey was the first clear announcement to the world at large that the United States intended to help and support those countries which resisted Soviet encroachment. The continued ability of Greece to resist with US aid will therefore be closely watched by both the Eastern and Western blocs and will have an important influence on the future success of US foreign policy in Europe and the Near East.

While Greece has had many forms of government, the great majority of the Greeks have remained highly individualistic and have a strong sense of political freedom. Today among the leaders of both the Right and the Left there is a strong tendency, born of fear, towards extreme politics. Were Greece given a guarantee of national independence, the vast center elements in the country would again be able assert their democratic principles and would be able to give constructive support to the Western democracies and the United Nations.

Militarily Greece could not withstand an attack by a major power or by a combination of the Balkan satellites. Its independence and the continued security of its important strategic points can at the moment be guaranteed only by the United States.

2. PROPABLE FUTURE DEVELOPMENTS

In the over-all strategic plans for the Near East, a top priority objective of the USSR is to take control of Greece, through the Balkan satellites, the Greek Communists, or both. Should complete realization of the objective fail, Yugoslavia may attempt to detach Greek or “Aegean” Macedonia for incorporation, along with Yugoslav Macedonia, as a state in a federated Yugoslavia. Detachment of Macedonia would be accompanied by detachment of Thrace by Bulgaria.

To accomplish its ends in Greece, the USSR will continue to: (a) disseminate propaganda to discredit the Greek Government; (b) attempt to block every effort of the UN to solve the Greek problem; (c) attempt, through guerrilla sabotage and destruction, to cripple the Greek national economy and nullify the American Aid Program; and (d) furnish clandestine aid to the guerillas through the satellites. The USSR may even extend recognition to the “democratic” army and eventually to the “free” Greek government in opposition to the Athens government. The extent to which Greece can counter the tactics of the satellites and the USSR depends most immediately on the ability of the army to subdue the guerrillas. During the winter of 1946-47, the creation of a broadly representative and sincere government in Athens could have done much to stop the internecine strife; now, however, the general situation has so deteriorated and the Communists have become so determined that, although a majority coalition Populist-Liberal government has been formed (7 September 1947), a purely political solution of Greece’s troubles is not probable.

So long as the war continues, with the wholesale destruction and paralysing Year which it creates, there can be no real social and economic reconstruction. Originally, some $149 million of the $300 million appropriated by the US to aid Greece was earmarked for military purposes; it has now become necessary to transfer nine million dollars for military needs from the funds allotted to economic reconstruction.

With increased US equipment and more vigorous leadership, the army should be able to subdue the local Greek guerrillas. However, army leadership is still inadequate for the task at hand, and the guerrillas are receiving aid in men and material on an increasing scale from the satellites. Under these circumstances, the Greek Army, as presently constituted and employed, cannot accomplish its mission and the Greek people, weary, terrorized, and without effective leadership, can do little to help them- selves.

Thus, the future of Greece rests with the USSR and the US. It is not likely that the USSR and the satellites will relax their tremendous pressure on Greece, or that the American Aid Program will have sufficiently revived the morale and economy of the country by June 1948 for Greece to stand alone. If the Greek Government cooperates honestly and energetically, the Program may keep Greece afloat until that time provided the USSR and its satellites do not overtly intervene; for some time thereafter the survival of Greece as an independent country will depend on how much and what kind of aid is forthcoming from the US.

3. POLITICAL SITUATION

Chronic political instability in Greece has, since liberation, been aggravated by widespread Communist activities. Moreover, even in the face of national disaster, many politicians in Athens have refused to surrender their personal and party interests for the common good. It is doubtful whether the present government, although a coalition of the two largest parties, has the full confidence of a majority or the people. Without firm US guidance, the conflict of ideas and of personalities within the cabinet may make the government ineffectual.

While the government operates under a liberal and enlightened constitution, chaotic conditions and terror have resulted in many extreme measures and inconsistencies in the administration. Thus, while for a long time the Communist Party and press were allowed legal operation, the government has jailed or exiled hundreds of non-Communists simply because they were members of the political opposition. The seditious Communist press has now been closed down. Political injustices against the non-Communist opposition continue, though on a rapidly decreasing scale.

In 1946 the people rallied behind the Rightist Populist (Royalist) Party out of fear of the Communists. Continued blunders by the reactionaries, however, shook the people’s belief in the Rightists’ ability to cope with the Communist problem. American representatives in Greece, recognizing this situation, were from time to time able to bring about a broadening of the government. No really effective coalition has yet been formed, however. The Centrists, who normally represent the predominant political sentiment of the country, have been politically frustrated through a combination of external pressures; consequently, despite the fact that the present government is headed by a Liberal prime minister, the tenacious, perennial politicians of the Right still have a controlling voice.

Most non-Communist leaders agree that the chief task of the government is to eliminate the Communist threat, but many take violent issue over the method by which the guerrillas can be defeated and the country set on the road to economic recovery. Most politicians, realizing the vital necessity of American aid to Greece, accede to US suggestions concerning recovery; others still attempt to exploit the Situation and the American Aid Program for their own political ends.

The large majority of Greek people are democratic and pro-Anglo-American; they fear the USSR and hate the Greek Communists who have conducted a ruthless campaign of terror in the countryside. Given assurance of hope and stability through American aid, the people should eventually be able to reaffirm their democratic principles; given continued fear and hopelessness, they will succumb, however unwillingly, to the persistent pressure of the determined, militant Communists.

4. ECONOMIC SITUATION

Greece has always been a poor nation with one of the lowest standards of living in Europe. World War II, enemy occupation, and continuing guerrilla strife have further damaged Greece’s chronically precarious economy, and since liberation a bare subsistence level has been maintained only through foreign relief shipments. Natural resources and industry are under-developed, and agricultural methods are antiquated. Food and consumer goods are scarce, prices are high, the currency is inflated, unemployment is widespread, and business morale is low. Although a large-scale reconstruction of transportation and port facilities is beginning, roads and railroads continue to suffer damage from guerrilla action.

While the Greek economy is primarily agricultural, only 20 per cent of the land is arable, and the soil is suited mainly for specialty crops which are exported to pay for imports of basic foodstuffs. An infant light industry normally supplies 80 per cent of the country’s manufactured consumer’s goods but is dependent on imports for most raw materials, machinery, and fuel. Extensive mineral deposits are a valuable source of potential wealth, but mining methods are inefficient and processing facilities inadequate. A flourishing merchant marine currently contributes little to the Greek economy because of the practice of registering ships in foreign countries and investing earnings abroad. Inadequate transportation hampers internal communications and distribution or foodstuffs. The rivers of Greece are a potential power supply, but their development would require large capital investment and a considerable period of time.

Funds for military supplies and for reconstruction have been obtained from foreign sources. The American Aid Program, which has undertaken to meet needs for the period May 1947 through June 1948, depends for its success in restoring economic stability on carefully planned control of all important phases of Greek economic life and on a speedy restoration of internal military security by the Greek Army.

So far, failure of the army has not only delayed recovery but has also necessitated a transfer of money allotted for reconstruction to military needs. Furthermore, the damage to this year’s promising grain crop caused by drought and guerrilla action has also necessitated transfer of funds from reconstruction to relief.

While at the present time Greek economic survival is completely dependent on direct US aid (and is likely to continue so regardless of the Marshall Plan), it is probable that continued civil war will prevent national reconstruction within the time limit of the American Aid Program.

5. FOREIGN AFFAIRS

Greek foreign policy, beginning shortly after liberation, has of necessity been a defensive policy against the expansionism of the Balkan satellites and the USSR. With the increase of Greek internal disorders in 1946, the satellites (which have traditionally sought an outlet to the Aegean) adopted an offensive policy toward Greece. The press and radio in these countries and in the USSR repeatedly attacked the Greek Government, and finally Tito boldly announced that Yugoslavs “could not remain indifferent" to the fate of their brothers in “Aegean Macedonia.” By the end of 1946, the satellites, although following the outward forms of normal diplomatic relations with the Greek Government, were blatantly aiding the Greek insurgents materially as well as morally.

Greece has traditionally depended on Great Britain as the great sea power in the Mediterranean to maintain its independence and to bolster its economy with national loans and capital investments. With the retrenchment of the British in the Near East, however, the US has assumed major commitments in Greece. The Greeks have thereby become economically dependent on the US, to which they have long been oriented sentimentally. A violent Soviet propaganda program against US intervention in Greek affairs does not widely affect US-Greek relations, and so long as the Soviet threat exists, Greece will cooperate with and follow the lead of the US.

6. MILITARY SITUATION

The effective reconstruction of Greece depends immediately on the ability of the army to eliminate the guerrilla forces. Yet after seven months of the anti-guerrilla campaign which started in April, the guerrillas are numerically stronger than ever before and the situation has reached what might be called a deteriorating stalemate.

At the beginning of 1947 the resurgent guerrillas, by forcing the villagers to flee to large towns, by destroying villages, and by cutting lines of communications, were paralysing national recovery. An under—trained army was therefore forced to begin operations against the bands, which were receiving concrete support from the satellites in the form of men and materiel. The strategy planned by the General Staff was to clear individual areas of guerrillas and then to seal the northern border of Greece to prevent re-infiltration from the satellite countries. Tactically it was planned for field units to surround single areas, thereby preventing escape to other areas, and then to crush the trapped guerrillas. In both strategy and tactics the army has failed. Some of this failure lies with the army itself—a defensive rather than an offensive spirit, bad timing, the use of field methods in mountain warfare; but the chief causes of failure have been inadequate troops, terrain which favors highly mobile bands not committed to defend given points, and, in the border areas, the ability of the guerrillas to slip to safety in the satellite countries.

Until July 1947, the guerrillas contented themselves with evasive action, but since then there have been occasions on which they have attempted to stand and defend certain areas, probably as a test of the feasibility of protecting a “free” government should one be established on Greek soil.

The guerrillas number some 18,500. Well over half of them are forced recruits, but they are effectively held by threat of death or of reprisals to their families.  The hard core of the guerrillas, probably about 20 per cent, are determined, are effectively led by officers thoroughly familiar with the local terrain, and are encouraged, advised, and aided by the satellites. Their principle of operation is one of destruction and terror to produce the greatest amount of chaos possible.

Operating against the guerrillas is an army of 120,000, temporarily increased by 20,000 recruits inducted to permit the release of a similar number of veterans. The efficiency of the army high command is decreased by involvement in politics. The lower echelons are affected by lack of training and initiative, and by over-dispersion which prevents the marshalling of a sufficient concentrated striking force. The army initially held a temporary advantage over the guerrillas by virtue of air support. This advantage has now been greatly reduced by increasingly effective air defense on the part of the guerrillas and by pilot fatigue and low morale in the air force.

The UK’s decision to withdraw its remaining troops from Greece before the end of 1947 will have an adverse effect on Greek morale, for although the troops have not participated in the guerrilla fighting, their presence has been reassuring to the Greek Army and the government.

The military stalemate might be broken in several ways: (a) a shakeup in the General Staff -on 23 October, the Prime Minister approved certain changes  in  the General Staff  the effect of which cannot yet be determined- which, coupled with US aid in material and US advice in tactics, may enable the army to assume an effective offensive; (b) more overt aid by the satellites in the form of heavier weapons and of international brigades which at the most would defeat the army and at the least would force Greek morale and economy to a breaking point; (c) overt participation by actual satellite units which would result in defeat of the army and loss of northern Greece. The last of these possibilities is not likely at this time; the Kremlin appears satisfied with the present disruptive effort in Greece and probably does not need to risk further world censure. Most probably the destructive stalemate will continue; if so, the American Aid Program will be rendered ineffective, and no appreciable recovery will have been accomplished by June 1948, when the program expires.