Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Εξετάσεις Ομογενών 2012 [Νεανική αμφισβήτηση]

Jackson McGoldrick

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Εξετάσεις Ομογενών 2012 [Νεανική αμφισβήτηση]

«Οι ασυμβίβαστοι»

Ο ασυμβίβαστος είναι μια πραγματικότητα του καιρού μας, γιατί δεν είναι ο ένας, ο μοναδικός και ο μοναχικός, καθώς άλλοτε, είναι πια οι πολλοί και ιδίως αυτοί οι νέοι που έρχονται με κραυγές και συχνά με απειλητικές χειρονομίες να μας επιπλήξουν για όσα έχουμε πράξει, για όσα έχουμε διασώσει και να μας στερήσουν το δικαίωμα της παρουσίας, αν το μπορέσουν.

Όταν μιλούμε για τους ασυμβίβαστους, έχουμε κυριότατα στο νου μας αυτούς τους νέους ανθρώπους. Το ασταμάτητο «όχι» τους. Έγραψα κάπου αλλού, και το πιστεύω πάντα, πως η Ιστορία προχωρεί με το «όχι», δεν προχωρεί με το «ναι». Με το «ναι» αποτελματώνεται. Το «όχι» μπορεί και να έχει ατομική προέλευση, να είναι η εξέγερση ενός προσώπου, μια αυτόβουλη ενέργεια. Το «ναι» σπανιότατα είναι η ολόψυχη και φωτισμένη συγκατάθεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις προέρχεται από ραθυμία, ατολμία, αδιαφορία, ή έλλειψη εσωτερικής ανησυχίας. Το «ναι» πληρώνεται— και πλουσιοπάροχα κάποτε. Το «όχι» πληρώνει—και αδρότατα κάποτε.

Και, φυσικά, αυτή τη στιγμή δεν πρόκειται για το «όχι» του αντιρρησία, του αρνητικού τύπου, που είναι απαράγωγος από φυσικού του και πολεμάει κι απαρνιέται τα πάντα για να μπορέσει αυτόνομα να υπάρξει, όπως συχνά συμβαίνει στην ανέλιξη της πνευματικής ζωής, όπου στέρφοι και πικρόχολοι και κακόπιστοι προσπαθούν να πλάσουν ένα ατομικό πεπρωμένο με την αδιάκοπη άρνηση, καθώς τα σκυλιά που γαβγίζουν και γρούζουν, γιατί δεν έχουν άλλο τρόπο να δηλώσουν την ύπαρξή τους. Ο λόγος είναι για το φωτισμένο, συλλογισμένο, σταθερό, αμετακίνητο «όχι», για μια απόφαση ψυχής και πνεύματος.

Η κραυγή των σύγχρονων ασυμβίβαστων, τουλάχιστον των περισσότερων—γιατί καμιά γενίκευση δεν είναι σωστή—είναι μια αυθόρμητη κίνηση, που δεν έχει προφτάσει να συλλογιστεί τον εαυτό της. Και τούτο είναι η αδυναμία της. Τα «άγουρα χρόνια» είναι όλο φλόγα. Άλλωστε, εμείς οι πρεσβύτεροι αυτή τη φλόγα τη θεωρούμε προνόμιο και τη μακαρίζουμε. Και η φλόγα δε φωτίζει μονάχα· πυρπολεί κιόλας και κατακαίει και μεταμορφώνει σε στάχτη.[…].

Οι ασυμβίβαστοι «ασεβούν» και προς την παράδοση. Την υποβάλλουν σ’ εξαντλητική ανάκριση, για να την αναγκάσουν να ομολογήσει την κενότητά της, όπου, φυσικά, συμβαίνει να είναι κενή. Κι επειδή οι καιροί μας είναι σκληροί, η αντιπαραδοσιακή επιδρομή παίρνει τη μορφή καταιγίδας, που τρομάζει τους απλοϊκούς και εξουθενώνει τους ανυποψίαστους χρησιμοθηρικούς. Αυτή η αντιπαραδοσιακή επιδρομή μοιάζει με διάρρηξη σε καλά ασφαλισμένο χρηματοκιβώτιο. Η επίδραση, επομένως, των ασυμβίβαστων, ακόμη κι όταν δεν είναι φανερή, είναι φυσικό να έχει υποβάλει την παράδοση σε σκληρότατη δοκιμασία.

Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, Οι σκληροί καιροί,

εκδόσεις των Φίλων. (Απόσπασμα σε διασκευή).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100 - 120 λέξεις).

Οι ασυμβίβαστοι άνθρωποι συνιστούν μια πραγματικότητα της εποχής, καθώς ταυτίζονται με τους νέους που τείνουν να επιπλήττουν τους μεγαλύτερους για τις επιλογές τους. Το διαρκές «όχι» των νέων δρα καταλυτικά, εφόσον η ιστορία προχωρά χάρη σε αυτό κι όχι με το «ναι», το οποίο αποτελματώνει τα πράγματα αφού γεννιέται από μια διάθεση αδιαφορίας. Πρόκειται, βέβαια, για το «όχι» το σταθερό που αντλείται απ’ την ψυχή του ατόμου, κι όχι για εκείνο του αντιπαραγωγικού ανθρώπου που χρησιμοποιεί την άρνηση για να κάνει απλώς αισθητή την παρουσία του. Η αντίδραση αυτή των νέων, ωστόσο, είναι συχνά αυθόρμητη, χωρίς ιδιαίτερη περισυλλογή, κι αυτό αποτελεί την αδυναμία της. Συνάμα, οι νέοι στρέφουν τον έλεγχό τους με σφοδρότητα και στην παράδοση προκαλώντας ανησυχία στους απλοϊκούς ανθρώπους.   

Β.1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων το παρακάτω απόσπασμα της δεύτερης παραγράφου: «η Ιστορία προχωρεί με το “όχι”, δεν προχωρεί με το “ναι”».

Πολύ συχνά ό,τι αποτελεί την κινητήριο δύναμη της ιστορίας και το μέσο για την επιτέλεση σημαντικών αλλαγών στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι η άρνηση των πολιτών να συναινέσουν στην παγίωση ορισμένων καταστάσεων. Η κριτική στάση απέναντι στις επιμέρους πολιτικές και κοινωνικές δράσεις, που επιτρέπει στους πολίτες να αντιδρούν εγκαίρως σε όσα υπονομεύουν την ποιότητα τη ζωή του, όπως και η συλλήβδην απόρριψη κάποιων πολιτικών, αναγκάζει τους κρατούντες να επαναπροσδιορίσουν και να βελτιώσουν τις όποιες αποφάσεις τους. Η ήπια στάση, άλλωστε, των εφησυχασμένων πολιτών που δέχονται αδιαμαρτύρητα καθετί, όχι μόνο δεν κινεί την Ιστορία, αλλά την οδηγεί κιόλας σε αποτελμάτωση. Χρειάζεται η κάποτε εκρηκτική αντίδραση εκείνων που βρίσκονται διαρκώς σε επαγρύπνηση, για να συντελεστούν οι σημαντικές κοινωνικές αλλαγές.

Β.2.α. Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου (Και, φυσικά, … πνεύματος).

Σύγκριση – αντίθεση: δεν πρόκειται για το «όχι» του αντιρρησία / Ο λόγος είναι για το φωτισμένο, συλλογισμένο, σταθερό, αμετακίνητο «όχι».

Αναλογία: όπου στέρφοι και πικρόχολοι και κακόπιστοι... καθώς τα σκυλιά που γαβγίζουν και γρούζουν, γιατί δεν έχουν άλλο τρόπο να δηλώσουν την ύπαρξή τους.

β. Να βρείτε τα δομικά μέρη της τελευταίας παραγράφου.

Θεματική περίοδος: Οι ασυμβίβαστοι «ασεβούν» και προς την παράδοση.

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Την υποβάλλουν σ’ εξαντλητική ανάκριση, για να την αναγκάσουν να ομολογήσει την κενότητά της, όπου, φυσικά, συμβαίνει να είναι κενή. Κι επειδή οι καιροί μας είναι σκληροί, η αντιπαραδοσιακή επιδρομή παίρνει τη μορφή καταιγίδας, που τρομάζει τους απλοϊκούς και εξουθενώνει τους ανυποψίαστους χρησιμοθηρικούς. Αυτή η αντιπαραδοσιακή επιδρομή μοιάζει με διάρρηξη σε καλά ασφαλισμένο χρηματοκιβώτιο.

Κατακλείδα: Η επίδραση, επομένως, των ασυμβίβαστων, ακόμη κι όταν δεν είναι φανερή, είναι φυσικό να έχει υποβάλει την παράδοση σε σκληρότατη δοκιμασία.

Β.3.α. Να βρείτε στο κείμενο που σας δόθηκε πέντε παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας.

- η Ιστορία προχωρεί με το «όχι»

- Το «όχι» πληρώνει—και αδρότατα κάποτε

- Τα «άγουρα χρόνια» είναι όλο φλόγα

- Την υποβάλλουν σ’ εξαντλητική ανάκριση

- η αντιπαραδοσιακή επιδρομή παίρνει τη μορφή καταιγίδας

β. Στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου (Όταν μιλούμε… αδρότατα κάποτε) ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το πρώτο πληθυντικό, το πρώτο ενικό και το τρίτο ενικό πρόσωπο. Να αιτιολογήσετε τη χρήση του καθενός από αυτά τα πρόσωπα.

α΄ πληθυντικό: Με το πρόσωπο αυτό ο γράφων υποδηλώνει πως όσα επισημαίνει αποτελούν κοινές πεποιθήσεις των ανθρώπων της εποχής του, συμπεριλαμβάνοντας έτσι και τον αναγνώστη που αποκτά ενεργό ρόλο, αφού όσα διαβάζει καθρεφτίζουν και τις δικές του απόψεις.

α΄ ενικό: Με το πρώτο ενικό πρόσωπο ο συγγραφέας καταθέτει μια προσωπική του άποψη και αναγνωρίζει έτσι εμφανώς τόσο την υποκειμενικότητά της όσο και την ευθύνη σχετικά με την αλήθεια της.    

γ΄ ενικό: Με το πρόσωπο αυτό ο λόγος λαμβάνει εκ νέου την αντικειμενικότητα και την αποστασιοποίηση που αρμόζει σ’ ένα κείμενο που επιχειρεί να αποτυπώσει διαχρονικές και προσεκτικά σταθμισμένες απόψεις.

Β.4.α. Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: μοναδικός, επιπλήξουν, ραθυμία, άλλωστε, μεταμορφώνει.

μοναδικός: ανεπανάληπτος, αναντικατάστατος, απαράμιλλος

επιπλήξουν: επιτιμήσουν, μαλώσουν

ραθυμία: οκνηρία, νωθρότητα, τεμπελιά

άλλωστε: εξάλλου

μεταμορφώνει: μεταβάλλει, μετατρέπει

β. Να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: απαρνιέται, συχνά, ατομικό, αδυναμία, κενή.

απαρνιέται: ενστερνίζεται, ασπάζεται  

συχνά: σπάνια

ατομικό: συλλογικό

αδυναμία: δύναμη, ισχύς, αλκή

κενή: γεμάτη, πλήρης

Γ.1. 1) Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα αίτια της νεανικής αμφισβήτησης;

2) Πιστεύετε ότι οι απόψεις του συγγραφέα για το ασυμβίβαστο πνεύμα των νέων επαληθεύονται στην εποχή μας;

Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σχετικά με τα παραπάνω ερωτήματα σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας. (500-600 λέξεις).

Η νεανική αμφισβήτηση σε... κρίση!

Η νεανική αμφισβήτηση συνιστά μια διαχρονική πραγματικότητα, καθώς οι νέοι κάθε εποχής τείνουν να αντιδρούν απέναντι στο ήδη υπάρχον σύστημα αξιών και τις παγιωμένες αντιλήψεις της κοινωνίας. Έχουν τη διάθεση να ανανεώσουν και να αλλάξουν τα πράγματα, προκειμένου να νιώσουν πως έχουν κι εκείνοι δικαίωμα λόγου στην κοινωνία και πως δεν καλούνται, έτσι, να ζήσουν σ’ ένα αυστηρά διαμορφωμένο περιβάλλον που τους στερεί το αίσθημα της ενεργής συμμετοχής. Πρόκειται για μια εντελώς αναμενόμενη συμπεριφορά που άλλοτε αποκτά το χαρακτήρα μιας καταλυτικής δράσης κι άλλοτε περιορίζεται σε πράξεις δευτερεύουσας σημασίας.  

Οι νέοι κάθε εποχής, άλλωστε, ερχόμενοι σ’ επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα αντικρίζουν τα τρωτά της σημεία, τις ελλείψεις και τις αρνητικές της πτυχές, κι επιδιώκουν εύλογα την αλλαγή και την ανανέωση∙ επιδιώκουν τη βελτίωση. Αυτή, όμως, η διάθεσή τους, τούς φέρνει σε σύγκρουση με τους μεγαλύτερους, οι οποίοι αντιμετωπίζουν αρνητικά αυτή τη διάθεση αλλαγής, εφόσον τη θεωρούν ως απόπειρα ανατροπής, όσων οι ίδιοι γνωρίζουν μια ζωή κι εκλαμβάνουν ως δεδομένα. Πολύ περισσότερο, οι μεγαλύτεροι εκλαμβάνουν τις ανανεωτικές διαθέσεις των νέων ως επίκριση απέναντι σε όσα οι ίδιοι δημιούργησαν τα προηγούμενα χρόνια.

Η νέα γενιά, επιπροσθέτως, έχει την τάση να αδιαφορεί για τις απόψεις των μεγαλύτερων ανθρώπων, θεωρώντας συχνά υπερβολικές ή αβάσιμες τις ανησυχίες και τις προειδοποιήσεις τους, εφόσον τις εκλαμβάνουν ως απόπειρες περιορισμού της ελευθερίας τους. Έτσι, δημιουργούνται συχνά εντάσεις στις μεταξύ τους σχέσεις αφού η διάθεση των μεν να βιώσουν την ελευθερία τους σε όλη της την έκταση έρχεται σε αντίθεση με τον προστατευτισμό των δε. Συχνά, άλλωστε, η εντύπωση των νέων πως οι μεγαλύτεροι δεν είναι αρκετά προοδευτικοί, ούτε δεχτικοί απέναντι στις αλλαγές, υπονομεύει δραστικά τη μεταξύ τους επικοινωνία, εφόσον αποτρέπει τους νέους από το να εκφράσουν με ειλικρίνεια τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις τους.

Εκείνο, ωστόσο, που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σε ό,τι αφορά τη διάθεση αμφισβήτησης των νέων της εποχής μας, είναι πως δεν έχει, όπως άλλοτε, το χαρακτήρα μιας ουσιαστικής θέλησης για ανανέωση της κοινωνίας. Οι σημερινοί νέοι έχουν βρεθεί εγκλωβισμένοι σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης που υπονομεύει με τον πλέον δραστικό τρόπο την πίστη τους στη δυνατότητα διαμόρφωσης ενός καλύτερου αύριο. Υπ’ αυτή την έννοια, αν κι η τάση αποστασιοποίησης από τις προηγούμενες γενιές είναι σαφώς παρούσα, δεν έχει, ωστόσο, αποκτήσει τα χαρακτηριστικά μιας δυναμικής αντίδρασης απέναντι στις κοινωνικοοικονομικές παθογένειες και τις λανθασμένες επιλογές των μεγαλύτερων. Παραμένει σε λανθάνουσα μορφή και αναλώνεται σε δευτερεύοντα ζητήματα, που αφορούν κυρίως τα όρια της ατομικής ελευθερίας του κάθε νέου∙ απουσιάζει, δηλαδή, η από κοινού και με συγκεκριμένα αιτήματα κινητοποίηση των νέων ανθρώπων.

Αντιμέτωποι οι νέοι με τον καιροσκοπικό λαϊκισμό των πολιτικών και την εμφανή αδυναμία υλοποίησης καίριων αλλαγών στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, εκφράζουν την αμφισβήτησή τους με αναποτελεσματικούς τρόπους. Οδηγούνται, δηλαδή, είτε στην πλήρη αδιαφορία για την πολιτική κατάσταση της χώρας, έχοντας τη λανθασμένη εντύπωση πως η όποια δράση τους δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα, είτε καταφεύγουν σε οργισμένα ξεσπάσματα που λαμβάνουν συχνά τη μορφή βανδαλισμών. Αδυνατούν, όμως, κατ’ αυτό τον τρόπο να αντιληφθούν πως η πραγματική τους δύναμη έγκειται αφενός στην καθαρότητα με την οποία μπορούν να αντικρίσουν και να επισημάνουν τις παθογένειες της κοινωνίας κι αφετέρου στο ασυμβίβαστο του χαρακτήρα τους. Μια σταθερή άρνηση των νέων να συμβιβαστούν με τις συνθήκες ζωής που επιχειρούν να τους επιβάλουν οι κρατούντες, θα οδηγούσε αναπότρεπτα σε βαθύτατες αλλαγές την κοινωνική μας πραγματικότητα.

      Οι νέοι, λοιπόν, σήμερα, αν και διατηρούν ακέραιη τη διάθεση αμφισβήτησης που χαρακτηρίζει την ηλικία και την ορμητικότητά τους, δεν κατορθώνουν να της δώσουν την επιθυμητή διέξοδο. Αντιλαμβάνονται, βέβαια, και βιώνουν τα προβλήματα της κοινωνίας, μα τελικά εγκλωβίζονται από αυτά, εφόσον είναι τέτοιο το εύρος τους που προκαλεί στους νέους το φόβο πως δεν υπάρχει πραγματική ελπίδα για το μέλλον τους. Έτσι, η αμφισβήτησή τους αναλίσκεται σε δευτερεύοντα ζητήματα, χωρίς να βρίσκει το στόχο της στην ουσία των προβλημάτων της σύγχρονης κοινωνίας. 

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2006 [Φανατισμός]

Katharina Jung

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2006 [Φανατισμός]

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο φανατισμός είναι απέραντη δύναμη με διπλό πρόσωπο: ευεργετική και καταλυτική. Είναι δύσκολο να τον απορρίψει κανείς χωρίς συζήτηση. Αν συμβαίνει συχνά να τον καταριούμαστε, είναι γιατί γνωρίσαμε σχεδόν μονάχα την καταλυτική του ικανότητα. Τον ευεργετικό φανατισμό τον είδαμε σαν κάτι διαφορετικό: προσήλωση σ’ ένα χρέος ή σ’ ένα υψηλότατο ιδανικό. Και δεν τον ονομάσαμε τότε «φανατισμό». Δεν μπορούμε, ωστόσο, αν σωστά κρίνουμε, να παραμερίσουμε τις αγαθές πλευρές του φανατισμού: το πάθος για την αλήθεια, το πάθος για την έρευνα, το πάθος για την παιδεία, το πάθος για την ειρήνη, ανθρώπινες κορυφώσεις που δημιούργησαν ήρωες και μάρτυρες, την πινακοθήκη που καταυγάζει με το φως των προσωπικοτήτων της και δικαιώνει συνάμα την ανθρώπινη Ιστορία.

Η συνηθισμένη, ωστόσο, μορφή του φανατισμού είναι αληθινά αποκρουστική. Ο φανατικός, σ’ όλες τις εποχές, είναι στενοκέφαλος και στενόκαρδος. Το οπτικό του πεδίο είναι περιορισμένο και το πείσμα του ακατανίκητο. Αγνοεί τους συμβιβασμούς, αλλ’ αγνοεί και τις καλόπιστες κ’ ευγενικές παραχωρήσεις. Φρουρός συχνά ενός δόγματος που υποστηρίζει τις εξοχότερες αρετές, όσο προχωρεί τις χάνει ο ίδιος. Γίνεται απάνθρωπος, ωμός, σκαιός, αποθηριώνεται, για να εξανθρωπίσει τους ανθρώπους. Ο φανατισμός δημιουργεί καταστάσεις βρασμού. Αλλά βρασμού από εμπάθεια, μίσος, ακόμη κ’ εγκληματική διάθεση. Ας θυμηθούμε τα ολοκαυτώματα κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Θηρία και όχι άνθρωποι τα επραγματοποίησαν.

Έπειτα και τούτο: ο φανατισμός είναι μια παραγωγική επένδυση των καιροσκόπων, των μηχανορράφων και των εκμεταλλευτών της ανθρώπινης καλοπιστίας ή και αφέλειας· αφέλειας που φτάνει συχνά ίσαμε τα σύνορα της ηλιθιότητος. Νομίζω, πώς, όταν μιλούμε για ενάρετο φανατισμό, θα πρέπει να εννοούμε το φανατισμό των ταπεινών ηρώων της αλήθειας και της αρετής και όχι το φανατισμό των πληθών. Τα πλήθη, όταν φανατίζονται από τους επιδέξιους σκηνοθέτες των ιερών πολέμων ή των «επικών» εξορμήσεων, είναι πάντα ετερόφωτα, άβουλα και καταστροφικά. [...] Οι φανατικοί όποιας μορφής είναι οι μεγάλοι εγκληματίες που έσπειραν τον όλεθρο απάνω στη γης και σπίλωσαν ανεξίτηλα το νόημα του ανθρώπου.

Το υπόβαθρο του φανατισμού είναι η αυθεντία. Αυτό σημαίνει πως μέσα στη συνείδηση του φανατικού είναι ανάγκη ακόμη και ν’ αχνογράφεται μια πίστη. Ή μια αφοσίωση. Φανατικός δεν είναι μόνο εκείνος που πιστεύει αράγιστα και ανεπανόρθωτα. Συνηθέστατα για μια ολόκληρη ζωή. Αλλά κ’ εκείνος που αφοσιώνεται σ’ ένα πρόσωπο η σ’ ένα θεσμό ή σε μια κατάσταση όχι από πίστη ή, για να είμαστε περισσότερο μέσα στην αλήθεια, λιγότερο από πίστη και περισσότερο από αγάπη. [...] Ο φανατικός φίλαθλος, ας πούμε, μπορεί και ν’ αρρωστήσει ή και να πεθάνει για την ομάδα του· όχι πάντα γιατί π ι σ τ ε ύ ε ι πως η ομάδα του είναι η αξιότερη· αλλά γιατί είναι η ομάδα του τόπου του ή και η ομάδα των φίλων του ή και η αρχαία ομάδα η δική του ή και, χωρίς φανερή αιτία, από μια μυστική ανεξήγητη έλξη. Η αγάπη, ο θαυμασμός, η αφοσίωση, η στοργή γεννούν φανατισμούς σε πολλές περιπτώσεις αδιασάφητους, αναβρυσμένους από μυστικές πηγές, που δύσκολα μπορούν να τους ερμηνεύσουν και να τους δικαιολογήσουν οι αμύητοι. Έτσι γίνεται φανερό το ποσοστό της τύφλωσης που υπάρχει μέσα στο φανατισμό και ο περιορισμένος αριθμός των πλευρών του που είναι αληθινά γόνιμες και ωφέλιμες. Κ’ έτσι επίσης γίνεται φανερό γιατί ο αφανάτιστος άνθρωπος είναι ένας πολύτιμος παράγοντας ευθυκρισίας, καλής πίστης, νηφαλιότητας και σωφροσύνης – δηλαδή ο αρμοδιότερος κριτής σε κάθε περίπτωση, ο ιδανικός ελλανοδίκης, μορφή που προκαλεί την εκτίμηση και το σεβασμό.

καταυγάζει: φωτίζει δυνατά, προσδίδει έντονη λάμψη

σκαιός: τραχύς και σκληρός, προσβλητικός

αποθηριώνεται: εξαγριώνεται τόσο, ώστε να συμπεριφέρεται σαν θηρίο

ελλανοδίκης: κριτής αγώνων, μέλος της σχετικής κριτικής επιτροπής

(Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Οι σκληροί καιροί. Η τραγωδία του εικοστού αιώνα, ένατη έκδοση, Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 1993, σσ. 89-92.

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).

Ο φανατισμός έχει δύο πτυχές, τη θετική και την αρνητική. Η θετική, η αφοσίωση σε υψηλά ιδανικά, εκλήφθηκε ως κάτι το διαφορετικό και παραγνωρίστηκε έτσι η ωφέλιμη πλευρά του φανατισμού. Η έμφαση δόθηκε στην αρνητική του πλευρά που είναι αποτρόπαια, καθώς οδηγεί τα άτομα στην εμπάθεια και το μίσος, έστω κι αν οι αρχικές τους προθέσεις ήταν αγαθές. Ο φανατισμός, μάλιστα, αποτελεί εργαλείο στα χέρια των δημαγωγών και των καιροσκόπων που εκμεταλλεύονται την αφέλεια των πολιτών, κατευθύνοντάς τους συχνά σε πράξεις ακραίας βιαιότητας. Ο φανατικός ωθείται άλλοτε από την ανάγκη της πίστης ή της αφοσίωσης κι άλλοτε από την αγάπη και το θαυμασμό, καθιστώντας κάποτε δυσεξήγητες τις πηγές του φαινομένου αυτού. Η τύφλωση, πάντως, των φανατικών φανερώνει πόσο πολύτιμη είναι η καθαρότητα σκέψης των αφανάτιστων.   

Β1. Να αναπτύξετε σε 70-90 λέξεις το περιεχόμενο του επόμενου αποσπάσματος από το κείμενο: « [...] ο αφανάτιστος άνθρωπος είναι ένας πολύτιμος παράγοντας ευθυκρισίας, καλής πίστης, νηφαλιότητας και σωφροσύνης [...]».

Ο αφανάτιστος άνθρωπος είναι αναγκαίος για την ορθή λειτουργία της κοινωνίας, καθώς η σκέψη του διατηρεί την αντικειμενικότητά της κι η στάση του παραμένει ψύχραιμη ακόμη και σε περιόδους έντασης. Είναι εκείνος που μπορεί να ισορροπήσει τις ακραίες διαθέσεις των φανατισμένων και να υποδείξει την ορθότερη κάθε φορά προσέγγιση της αλήθειας, χωρίς να παρασύρεται από τη μονομερή θέαση των πραγμάτων που διακρίνει τους φανατικούς. Ο αφανάτιστος άνθρωπος, άλλωστε, ακριβώς επειδή δεν παρασύρεται από τις ιδεοληψίες των φανατικών είναι σε θέση να αποτιμήσει πιο νηφάλια την ουσία των αντιτιθέμενων απόψεων και να διακρίνει τόσο τις θετικές τους πτυχές όσο και τα πιθανά σημεία σύγκλισης που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάποιο συμβιβασμό.

Β2. «Η συνηθισμένη, ωστόσο, μορφή του φανατισμού [...] ακόμη κ’ εγκληματική διάθεση». Με ποια συλλογιστική πορεία (παραγωγική–επαγωγική) αναπτύσσεται το συγκεκριμένο απόσπασμα του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η συλλογιστική πορεία είναι παραγωγική, διότι από μια γενική κρίση (Η συνηθισμένη, ωστόσο, μορφή του φανατισμού είναι αληθινά αποκρουστική) ο συγγραφέας προχωρά στην παρουσίαση πιο ειδικών χαρακτηριστικών του φανατισμένου ανθρώπου.

Β3. Να σχηματίσετε πρόταση με καθεμιά από τις επόμενες λέξεις, στο γραμματικό τύπο που αυτές βρίσκονται μέσα στο κείμενο: καταλυτική, εξανθρωπίσει, μηχανορράφων, ανεξίτηλα, ευθυκρισίας.

- Η επίδραση της τηλεόρασης στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης είναι καταλυτική.

- Το νέο νομοσχέδιο επιχειρεί να εξανθρωπίσει τις συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές.

- Η αιφνίδια αποπομπή του από το διοικητικό συμβούλιο είναι έργο μηχανορράφων.

- Άφησε ανεξίτηλα τη σφραγίδα της προσωπικότητάς του στο χώρο των γραμμάτων.

- Το έντονο άγχος υπονομεύει την ψυχική διάθεση του ατόμου, αλλά και την ευθυκρισία του.

Β4. στενόκαρδος, αποθηριώνεται, καιροσκόπων, ετερόφωτα, ελλανοδίκης: Να σχηματίσετε μια νέα σύνθετη λέξη, που να έχει ως α΄ συνθετικό της το β΄ συνθετικό των πιο πάνω λέξεων.

στενόκαρδος: καρδιογράφος

αποθηριώνεται: θηριοτροφείο

καιροσκόπων: σκοποβολή

ετερόφωτα: φωτόλυση  

ελλανοδίκης: δικόγραφο

Γ. Με αφορμή τα συχνά κρούσματα βίας που προκαλούνται σε διάφορες περιοχές από αλληλοσυμπλεκόμενους οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων, το πολιτιστικό κέντρο του Δήμου σας οργανώνει εκδήλωση για τις επιπτώσεις του φανατισμού των ατόμων στην καθημερινότητά τους. Σε μια δεκάλεπτη ομιλία σας, να επισημάνετε τις αρνητικές όψεις του φανατισμού στην κοινωνική ζωή και να προτείνετε τρόπους για την αντιμετώπισή τους (500-600 λέξεις).

Αξιότιμοι συνδημότες,

Τα οδυνηρά γεγονότα που συνοδεύουν συχνά τους ποδοσφαιρικούς αγώνες, με τις βίαιες συμπλοκές των οπαδών να τραυματίζουν την εικόνα του αθλητισμού, συνιστούν μία έκφανση μόνο ενός κατά πολύ ευρύτερου ζητήματος. Πρόκειται, φυσικά, για το φαινόμενο του φανατισμού, το οποίο διατρέχει την ανθρώπινη ιστορία επιδεικνύοντας ανά διαστήματα επικίνδυνες εξάρσεις. Η τυφλή αυτή προσήλωση σε ιδέες ή πρόσωπα, που οδηγεί στην άρνηση κάθε κριτικής και στο μίσος για όποιον πιστεύει το αντίθετο, αποτελεί όχι μόνο ένα πολύ σοβαρό, αλλά κι ένα επίμονο πρόβλημα.

Η παρουσία του φανατισμού σε ποικίλους τομείς της ανθρώπινης δράσης και διάνοιας, έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση κι επανεμφάνισή του με ποικίλες μορφές. Είτε μιλάμε, ωστόσο, για τον θρησκευτικό ή τον κομματικό φανατισμό, είτε για τον αθλητικό ή ιδεολογικό φανατισμό, επί της ουσίας αντικρίζουμε κάθε φορά την τάση -ή και ανάγκη- του ατόμου να πιστεύει και να υπηρετεί μια ιδέα με ακλόνητη αφοσίωση. Μια τάση, βέβαια, με ιδιαιτέρως επιζήμιες συνέπειες στην κοινωνική ζωή, εφόσον ο φανατικός αντιμετωπίζει οποιαδήποτε αντίθετη ή διαφορετική άποψη ως εχθρική, και αρνείται να τη λάβει υπόψη του, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα εντελώς ακατάλληλο κλίμα για τη διενέργεια δημοκρατικού και γόνιμου διαλόγου, αφού εκείνο που ενδιαφέρει τον φανατικό είναι η επικράτηση της δικής του άποψης, και όχι η άντληση χρήσιμων συμπερασμάτων μέσω της συνεξέτασης των αντιτιθέμενων απόψεων.

Η επιθυμία, άλλωστε, του φανατικού να δει τις δικές του απόψεις να επικρατούν, είναι συχνά τέτοιας έντασης, ώστε δεν διστάζει να καταφύγει ακόμη και στη χρήση βίας, θυσιάζοντας έτσι στο βωμό της ιδεολογίας του, την ανθρωπιά του και το σεβασμό του απέναντι στους άλλους ανθρώπους. Η επικράτηση, μάλιστα, του φανατισμού και η βίαιη καταστολή οποιουδήποτε προβληματισμού αντίκειται στην ισχύουσα ιδεολογία θέτει ανυπέρβλητα εμπόδια στην ανεξάρτητη και ελεύθερη πνευματική δραστηριότητα που υπηρετεί την επιστήμη και τον πολιτισμό. Ο φόβος αντεκδικήσεων και η διαρκής ανασφάλεια, καταπνίγουν κάθε απόπειρα αντιλόγου και αμφισβήτησης, αποτρέποντας κάθε διάθεση ελεύθερης σκέψης. Ενώ, συνάμα, ο φανατικός, μη έχοντας πια τη δυνατότητα μιας ψύχραιμης θεώρησης των δεδομένων, τρέπεται σ’ έναν εύκολα ελέγξιμο «οπαδό» της πολιτικής μερίδας που εκπροσωπεί. Κατάσταση που, εύλογα, εξυπηρετεί απόλυτα τις σκοπιμότητες εκείνων που έχουν υποδαυλίσει τα πάθη του διχασμού και του φανατισμού, εφόσον τους επιτρέπει να καθοδηγούν, χωρίς αντιρρήσεις και αμφισβητήσεις, τις κινήσεις και τη δράση σημαντικής μερίδας των πολιτών.

Ο αγώνας κατά του φανατισμού, που πρέπει να απασχολεί κάθε κοινωνία, λαμβάνει κρίσιμη σημασία για τις πολιτείες εκείνες που μαστίζονται από οικονομικά προβλήματα και πολιτική αστάθεια, καθώς πρόκειται για παράγοντες που τείνουν να επιτείνουν το φαινόμενο αυτό. Καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση του φανατισμού διαδραματίζει η ορθή και ανθρωπιστική παιδεία, που προσφέρει στους νέους αφενός την ικανότητα να κρίνουν με αντικειμενικότητα τα δεδομένα της κοινωνικής πραγματικότητας και αφετέρου τους εξοπλίζει με βαθύ και αδιαπραγμάτευτο σεβασμό για την αξία της ανθρώπινης ζωής. Βασικά, επομένως, ζητούμενα της παρεχόμενης στους νέους παιδείας, είναι η ανάδειξη της αξίας του διαλόγου στην αναζήτηση της αλήθειας, η ανεκτικότητα στις διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις, η κατανόηση πως η αλήθεια δεν είναι μονοσήμαντη ή μονόπλευρη, αλλά και η αξία της αμφισβήτησης ως μέσο για τη διαρκή βελτίωση των κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών. Οι νέοι καλούνται να αντιληφθούν πως ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ελευθερία έκφρασης και σκέψης, η διαλλακτικότητα και η μετριοπάθεια συνιστούν βασικές ποιότητες για τους πολίτες του μέλλοντος.

Κρίσιμο, επίσης, ρόλο στην αντιμετώπιση του φανατισμού διαδραματίζει η παροχή έγκυρης και αντικειμενικής ενημέρωσης, όπως και η δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης σε πλούσιο πνευματικό υλικό που φανερώνει το πολυποίκιλο της ανθρώπινης διάνοιας και του πλήθους των διαφορετικών ιδεών και απόψεων. Η αντικειμενική ενημέρωση παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να σταθμίζουν τις διάφορες εξελίξεις και να κατανοούν ορθότερα τις συνέπειες της εκάστοτε πολιτικής επιλογής. Μόνο, άλλωστε, υπό συνθήκες έγκυρης και αντικειμενικής ενημέρωσης μπορούν οι πολίτες να αντιληφθούν την πραγματική προσφορά της κάθε πολιτικής παράταξης, χωρίς να παρασύρονται από επικοινωνιακά τεχνάσματα και από τεχνικές πόλωσης, που θολώνουν την κρίση τους. Ενώ, η επαφή με ποικίλα δημιουργήματα του πνεύματος, αποκαλύπτει στους πολίτες το πολύπλευρο της αλήθειας και τους ποικίλους τρόπους προσέγγισής της.

Η υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής από την ενίσχυση του φανατισμού είναι τέτοιας έκτασης, ώστε θα αποτελούσε ασυγχώρητη αμέλεια το να μην υπάρξει έγκαιρη αντίδραση από τη μεριά της πολιτείας για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Με οδηγό, λοιπόν, την ανθρωπιστική παιδεία και με τη δύναμη του διαλόγου, θα πρέπει οι φορείς αγωγής να παρουσιάσουν στους νέους ανθρώπους μια ουσιαστική απάντηση στην επιζήμια δράση της ιδεοληπτικής προσέγγισης των πραγμάτων.

Αρχαία Ελληνικά: Ανώμαλα παραθετικά επιθέτων (σε -ίων, -ιστος)

Katharina Jung

Αρχαία Ελληνικά: Ανώμαλα παραθετικά επιθέτων (σε -ίων, -ιστος)
 
Μερικά επίθετα της αρχαίας ελληνικής δε σχηματίζουν τα παραθετικά τους με τις παραθετικές καταλήξεις -τερος, -τατος, παρά παίρνουν στο συγκριτικό την κατάληξη -ίων (αρσ. και θηλ.), -ιον (ουδέτ.) και στο υπερθετικό την κατάληξη -ιστος, -ίστη, -ιστον. Επειδή τα παραθετικά αυτά σχηματίζονται πολλές φορές με διάφορες φθογγικές παθήσεις ή και με θέμα διαφορετικό από το θέμα του θετικού, λέγονται ανώμαλα παραθετικά. Τα επίθετα αυτά είναι:
 
1. αἰσχρός, αἰσχρά, αἰσχρόν (= επονείδιστος, κακοήθης, απρεπής, φαύλος)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ αἰσχίων, τὸ αἴσχιον
Υπερθετικός: αἴσχιστος, αἰσχίστη, αἴσχιστον
 
Κλίση συγκριτικού
 
Ενικός
ὁ αἰσχίων, τοῦ αἰσχίονος, τῷ αἰσχίονι, τόν αἰσχίονα / αἰσχίω, (ὦ) αἴσχιον
ἡ αἰσχίων, τῆς αἰσχίονος, τῇ αἰσχίονι, τήν αἰσχίονα / αἰσχίω, (ὦ) αἴσχιον
τό αἴσχιον, τοῦ αἰσχίονος, τῷ αἰσχίονι, τό αἴσχιον, (ὦ) αἴσχιον
 
Πληθυντικός
οἱ αἰσχίονες /αἰσχίους, τῶν αἰσχιόνων, τοῖς αἰσχίοσι(ν), τούς αἰσχίονας /αἰσχίους,  (ὦ) αἰσχίονες /αἰσχίους
αἱ αἰσχίονες /αἰσχίους, τῶν αἰσχιόνων, ταῖς αἰσχίοσι(ν), τάς αἰσχίονας /αἰσχίους,  (ὦ) αἰσχίονες /αἰσχίους
τά αἰσχίονα /αἰσχίω, τῶν αἰσχιόνων, τοῖς αἰσχίοσι(ν), τά αἰσχίονα /αἰσχίω, (ὦ) αἰσχίονα /αἰσχίω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ αἴσχιστος, τοῦ αἰσχίστου, τῷ αἰσχίστῳ, τόν αἴσχιστον, (ὦ) αἴσχιστε
ἡ αἰσχίστη, τῆς αἰσχίστης, τῇ αἰσχίστῃ, τήν αἰσχίστην, (ὦ) αἰσχίστη
τό αἴσχιστον, τοῦ αἰσχίστου, τῷ αἰσχίστῳ, τό αἴσχιστον, (ὦ) αἴσχιστον
 
Πληθυντικός
οἱ αἴσχιστοι, τῶν αἰσχίστων, τοῖς αἰσχίστοις, τούς αἰσχίστους, (ὦ) αἴσχιστοι
αἱ αἴσχισται, τῶν αἰσχίστων, ταῖς αἰσχίσταις, τάς αἰσχίστας, (ὦ) αἴσχισται
τά αἴσχιστα, τῶν αἰσχίστων, τοῖς αἰσχίστοις, τά αἴσχιστα, (ὦ) αἴσχιστα
 
2. ἐχθρός, ἐχθρά, ἐχθρόν (= εχθρός, μισητός, απεχθής)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ ἐχθίων, τὸ ἔχθιον, και ομαλά: ὁ ἐχθρότερος, ἡ ἐχθροτέρα, τό ἐχθρότερον
Υπερθετικός: ὁ ἔχθιστος, ἡ ἐχθίστη, τό ἔχθιστον,  και ομαλά: ὁ ἐχθρότατος, ἡ ἐχθροτάτη, τό ἐχθρότατον
 
Κλίση συγκριτικών βαθμών
 
Ενικός
ὁ ἐχθίων, τοῦ ἐχθίονος, τῷ ἐχθίονι, τόν ἐχθίονα / ἐχθίω, (ὦ) ἔχθιον
ἡ ἐχθίων, τῆς ἐχθίονος, τῇ ἐχθίονι, τήν ἐχθίονα / ἐχθίω, (ὦ) ἔχθιον
τό ἔχθιον, τοῦ ἐχθίονος, τῷ ἐχθίονι, τό ἔχθιον, (ὦ) ἔχθιον
 
Πληθυντικός
οἱ ἐχθίονες /ἐχθίους, τῶν ἐχθιόνων, τοῖς ἐχθίοσι(ν), τούς ἐχθίονας /ἐχθίους,  (ὦ) ἐχθίονες /ἐχθίους
αἱ ἐχθίονες /ἐχθίους, τῶν ἐχθιόνων, ταῖς ἐχθίοσι(ν), τάς ἐχθίονας /ἐχθίους,  (ὦ) ἐχθίονες /ἐχθίους
τά ἐχθίονα /ἐχθίω, τῶν ἐχθιόνων, τοῖς ἐχθίοσι(ν), τά ἐχθίονα /ἐχθίω, (ὦ) ἐχθίονα /ἐχιίω
 
Ενικός
ὁ ἐχθρότερος - τοῦ ἐχθροτέρου - τῷ ἐχθροτέρῳ - τό ἐχθρότερον - (ὦ) ἐχθρότερε
ἡ ἐχθροτέρα - τῆς ἐχθροτέρας - τῇ ἐχθροτέρᾳ - τήν ἐχθροτέραν - (ὦ) ἐχθροτέρα
τό ἐχθρότερον - τοῦ ἐχθροτέρου - τῷ ἐχθροτέρῳ - τό ἐχθρότερον - (ὦ) ἐχθρότερον
 
Πληθυντικός
οἱ ἐχθρότεροι - τῶν ἐχθροτέρων - τοῖς ἐχθροτέροις - τούς ἐχθροτέρους - (ὦ) ἐχθρότεροι
αἱ ἐχθρότεραι - τῶν ἐχθροτέρων - ταῖς ἐχθροτέραις - τάς ἐχθροτέρας - (ὦ) ἐχθρότεραι
τά ἐχθρότερα - τῶν ἐχθροτέρων - τοῖς ἐχθροτέροις - τά ἐχθρότερα - (ὦ) ἐχθρότερα
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ ἔχθιστος, τοῦ ἐχθίστου, τῷ ἐχθίστῳ, τόν ἔχθιστον, (ὦ) ἔχθιστε
ἡ ἐχθίστη, τῆς ἐχθίστης, τῇ ἐχθίστῃ, τήν ἐχθίστην, (ὦ) ἐχθίστη
τό ἔχθιστον, τοῦ ἐχθίστου, τῷ ἐχθίστῳ, τό ἔχθιστον, (ὦ) ἔχθιστον
 
Πληθυντικός
οἱ ἔχθιστοι, τῶν ἐχθίστων, τοῖς ἐχθίστοις, τούς ἐχθίστους, (ὦ) ἔχθιστοι
αἱ ἔχθισται, τῶν ἐχθίστων, ταῖς ἐχθίσταις, τάς ἐχθίστας, (ὦ) ἔχθισται
τά ἔχθιστα, τῶν ἐχθίστων, τοῖς ἐχθίστοις, τά ἔχθιστα, (ὦ) ἔχθιστα
 
Ενικός
ὁ ἐχθρότατος, τοῦ ἐχθροτάτου, τῷ ἐχθροτάτῳ, τόν ἐχθρότατον, (ὦ) ἐχθρότατε
ἡ ἐχθροτάτη, τῆς ἐχθροτάτης, τῇ ἐχθροτάτῃ, τήν ἐχθροτάτην, (ὦ) ἐχθροτάτη
τό ἐχθρότατον, τοῦ ἐχθροτάτου, τῷ ἐχθροτάτῳ, τό ἐχθρότατον, (ὦ) ἐχθρότατον
 
Πληθυντικός
οἱ ἐχθρότατοι, τῶν ἐχθροτάτων, τοῖς ἐχθροτάτοις, τούς ἐχθροτάτους, (ὦ) ἐχθρότατοι
αἱ ἐχθρόταται, τῶν ἐχθροτάτων, ταῖς ἐχθροτάταις, τάς ἐχθροτάτας, (ὦ) ἐχθρόταται
τά ἐχθρότατα, τῶν ἐχθροτάτων, τοῖς ἐχθροτάτοις, τά ἐχθρότατα, (ὦ) ἐχθρότατα
 
3. ἡδύς, ἡδεῖα, ἡδύ (= γλυκός, ευχάριστος, (μτφρ) προσφιλής, ευπρόσδεκτος)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ ἡδίων, τὸ ἥδιον
Υπερθετικός: ὁ ἥδιστος, ἡ ἡδίστη, τό ἥδιστον
 
Κλίση θετικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ ἡδύς, τοῦ ἡδέος, τῷ ἡδεῖ, τόν ἡδύν, (ὦ) ἡδύ
ἡ ἡδεῖα, τῆς ἡδείας, τῇ ἡδείᾳ, τήν ἡδεῖαν, (ὦ) ἡδεῖα
τό ἡδύ, τοῦ ἡδέος, τῷ ἡδεῖ, τό ἡδύ, (ὦ) ἡδύ
 
Πληθυντικός
οἱ ἡδεῖς, τῶν ἡδέων, τοῖς ἡδέσι(ν), τούς ἡδεῖς, (ὦ) ἡδεῖς
αἱ ἡδεῖαι, τῶν ἡδειῶν, ταῖς ἡδείαις, τάς ἡδείας, (ὦ) ἡδεῖαι
τά ἡδέα, τῶν ἡδέων, τοῖς ἡδέσι(ν), τά ἡδέα, (ὦ) ἡδέα
 
Κλίση συγκριτικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ ἡδίων, τοῦ ἡδίονος, τῷ ἡδίονι, τόν ἡδίονα /ἡδίω, (ὦ) ἥδιον
ἡ ἡδίων, τῆς ἡδίονος, τῇ ἡδίονι, τήν ἡδίονα /ἡδίω, (ὦ) ἥδιον
τό ἥδιον, τοῦ ἡδίονος, τῷ ἡδίονι, τό ἥδιον, (ὦ) ἥδιον
 
Πληθυντικός
οἱ ἡδίονες /ἡδίους, τῶν ἡδιόνων, τοῖς ἡδίοσι(ν), τούς ἡδίονας /ἡδίους, (ὦ) ἡδίονες /ἡδίους
αἱ ἡδίονες /ἡδίους, τῶν ἡδιόνων, ταῖς ἡδίοσι(ν), τάς ἡδίονας /ἡδίους, (ὦ) ἡδίονες /ἡδίους
τά ἡδίονα /ἡδίω, τῶν ἡδιόνων, τοῖς ἡδίοσι(ν), τά ἡδίονα /ἡδίω, (ὦ) ἡδίονα /ἡδίω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ ἥδιστος, τοῦ ἡδίστου, τῷ ἡδίστῳ, τόν ἥδιστον, (ὦ) ἥδιστε
ἡ ἡδίστη, τῆς ἡδίστης, τῇ ἡδίστῃ, τήν ἡδίστην, (ὦ) ἡδίστη
τό ἥδιστον, τοῦ ἡδίστου, τῷ ἡδίστῳ, τό ἥδιστον, (ὦ) ἥδιστον
 
Πληθυντικός
οἱ ἥδιστοι, τῶν ἡδίστων, τοῖς ἡδίστοις, τούς ἡδίστους, (ὦ) ἥδιστοι
αἱ ἥδισται, τῶν ἡδίστων, ταῖς ἡδίσταις, τάς ἡδίστας, (ὦ) ἥδισται
τά ἥδιστα, τῶν ἡδίστων, τοῖς ἡδίστοις, τά ἥδιστα, (ὦ) ἥδιστα
 
4. καλός, καλή, καλόν (= ωραίος, όμορφος, δίκαιος, έντιμος, ευγενής)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ καλλίων, τὸ κάλλιον
Υπερθετικός: ὁ κάλλιστος, ἡ καλλίστη, τό κάλλιστον
 
Κλίση συγκριτικού
 
Ενικός
ὁ καλλίων, τοῦ καλλίονος, τῷ καλλίονι, τόν καλλίονα ή καλλίω, (ὦ) κάλλιον
ἡ καλλίων, τῆς καλλίονος, τῇ καλλίονι, τήν καλλίονα ή καλλίω, (ὦ) κάλλιον
τό κάλλιον, τοῦ καλλίονος, τῷ καλλίονι, τό κάλλιον, (ὦ) κάλλιον
 
Πληθυντικός
οἱ καλλίονες ή καλλίους, τῶν καλλιόνων, τοῖς καλλίοσι(ν), τούς καλλίονας ή καλλίους,  (ὦ) καλλίονες ή καλλίους
αἱ καλλίονες ή καλλίους, τῶν καλλιόνων, ταῖς καλλίοσι(ν), τάς καλλίονας ή καλλίους,  (ὦ) καλλίονες ή καλλίους
τά καλλίονα ή καλλίω, τῶν καλλιόνων, τοῖς καλλίοσι(ν), τά καλλίονα ή καλλίω, (ὦ) καλλίονα ή καλλίω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ κάλλιστος, τοῦ καλλίστου, τῷ καλλίστῳ, τον κάλλιστον, (ὦ) κάλλιστε
ἡ καλλίστη, τῆς καλλίστης, τῇ καλλίστῃ, τήν καλλίστην, (ὦ) καλλίστη
τό κάλλιστον, τοῦ καλλίστου, τῷ καλλίστῳ, τό κάλλιστον, (ὦ) κάλλιστον
 
Πληθυντικός
οἱ κάλλιστοι, τῶν καλλίστων, τοῖς καλλίστοις, τούς καλλίστους, (ὦ) κάλλιστοι
αἱ κάλλισται, τῶν καλλίστων, ταῖς καλλίσταις, τάς καλλίστας, (ὦ) κάλλισται
τά κάλλιστα, τῶν καλλίστων, τοῖς καλλίστοις, τά κάλλιστα, (ὦ) κάλλιστα
 
5. μέγας, μεγάλη, μέγα (= μεγάλος, υψηλός, ισχυρός, σπουδαίος, ορμητικός)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ μείζων, τὸ μεῖζον
Υπερθετικός: ὁ μέγιστος, ἡ μεγίστη, τό μέγιστον
 
Κλίση συγκριτικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ μείζων, τοῦ μείζονος, τῷ μείζονι, τόν μείζονα /μείζω, (ὦ) μεῖζον
ἡ μείζων, τῆς μείζονος, τῇ μείζονι, τήν μείζονα /μείζω, (ὦ) μεῖζον
τό μεῖζον, τοῦ μείζονος, τῷ μείζονι, τό μεῖζον, (ὦ) μεῖζον
 
Πληθυντικός
οἱ μείζονες /μείζους, τῶν μειζόνων, τοῖς μείζοσι(ν), τούς μείζονας /μείζους, (ὦ) μείζονες /μείζους
αἱ μείζονες /μείζους, τῶν μειζόνων, ταῖς μείζοσι(ν), τάς μείζονας /μείζους, (ὦ) μείζονες /μείζους
τά μείζονα /μείζω, τῶν μειζόνων, τοῖς μείζοσι(ν), τά μείζονα /μείζω, (ὦ) μείζονα /μείζω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ μέγιστος, τοῦ μεγίστου, τῷ μεγίστῳ, τον μέγιστον, (ὦ) μέγιστε
ἡ μεγίστη, τῆς μεγίστης, τῇ μεγίστῃ, τήν μεγίστην, (ὦ) μεγίστη
τό μέγιστον, τοῦ μεγίστου, τῷ μεγίστῳ, τό μέγιστον, (ὦ) μέγιστον
 
Πληθυντικός
οἱ μέγιστοι, τῶν μεγίστων, τοῖς μεγίστοις, τούς μεγίστους, (ὦ) μέγιστοι
αἱ μέγισται, τῶν μεγίστων, ταῖς μεγίσταις, τάς μεγίστας, (ὦ) μέγισται
τά μέγιστα, τῶν μεγίστων, τοῖς μεγίστοις, τά μέγιστα, (ὦ) μέγιστα
 
6. ῥᾴδιος, ῥᾳδία, ῥᾴδιον & ὁ, ἡ ῥᾴδιος, τό ῥᾴδιον (= εύκολος, πρόθυμος, απερίσκεπτος)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ ῥᾴων, τὸ ῥᾷον
Υπερθετικός: ὁ ῥᾷστος, ἡ ῥᾴστη, τό ῥᾷστον
 
Κλίση συγκριτικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ ῥᾴων, τοῦ ῥᾴονος, τῷ ῥᾴονι, τόν ῥᾴονα /ῥᾴω, (ὦ) ῥᾷον
ἡ ῥᾴων            , τῆς ῥᾴονος, τῇ ῥᾴονι, τήν ῥᾴονα /ῥᾴω, (ὦ) ῥᾷον
τό ῥᾷον, τοῦ ῥᾴονος, τῷ ῥᾴονι, τό ῥᾷον, (ὦ) ῥᾷον
 
Πληθυντικός
οἱ ῥᾴονες /ῥᾴους, τῶν ῥᾳόνων, τοῖς ῥᾴοσι(ν), τούς ῥᾴονας /ῥᾴους, (ὦ) ῥᾴονες /ῥᾴους
αἱ ῥᾴονες /ῥᾴους, τῶν ῥᾳόνων, ταῖς ῥᾴοσι(ν)       , τάς ῥᾴονας /ῥᾴους, (ὦ) ῥᾴονες /ῥᾴους
τά ῥᾴονα /ῥᾴω          , τῶν ῥᾳόνων, τοῖς ῥᾴοσι(ν), τά ῥᾴονα /ῥᾴω, (ὦ) ῥᾴονα /ῥᾴω
 
Κλίση υπερθετικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ ῥᾷστος, τοῦ ῥᾴστου, τῷ ῥᾴστῳ, τόν ῥᾷστον, (ὦ) ῥᾷστε
ἡ ῥᾴστη, τῆς ῥᾴστης, τῇ ῥᾴστῃ, τήν ῥᾴστην, (ὦ) ῥᾴστη
τό ῥᾷστον, τοῦ ῥᾴστου, τῷ ῥᾴστῳ, τό ῥᾷστον, (ὦ) ῥᾷστον
 
Πληθυντικός
οἱ ῥᾷστοι, τῶν ῥᾴστων, τοῖς ῥᾴστοις, τούς ῥᾴστους, (ὦ) ῥᾷστοι
αἱ ῥᾷσται, τῶν ῥᾴστων, ταῖς ῥᾴσταις, τάς ῥᾴστας, (ὦ) ῥᾷσται
τά ῥᾷστα, τῶν ῥᾴστων, τοῖς ῥᾴστοις, τά ῥᾷστα, (ὦ) ῥᾷστα
 
7. ταχύς, ταχεῖα, ταχύ (= γρήγορος, αιφνίδιος) 
Συγκριτικός: ὁ, ἡ θάττων, τὸ θᾶττον
Υπερθετικός: τάχιστος, ταχίστη, τάχιστον
 
Κλίση συγκριτικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ θάττων, τοῦ θάττονος, τῷ θάττονι, τόν θάττονα /θάττω, (ὦ) θᾶττον
ἡ θάττων, τῆς θάττονος, τῇ θάττονι, τήν θάττονα /θάττω, (ὦ) θᾶττον
τό θᾶττον, τοῦ θάττονος, τῷ θάττονι, τό θᾶττον, (ὦ) θᾶττον
 
Πληθυντικός
οἱ θάττονες /θάττους, τῶν θαττόνων, τοῖς θάττοσι(ν), τούς θάττονας /θάττους, (ὦ) θάττονες /θάττους
αἱ θάττονες /θάττους, τῶν θαττόνων, ταῖς θάττοσι(ν), τάς θάττονας /θάττους, (ὦ) θάττονες /θάττους
τά θάττονα /θάττω, τῶν θαττόνων, τοῖς θάττοσι(ν), τά θάττονα /θάττω, (ὦ) θάττονα /θάττω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ τάχιστος, τοῦ ταχίστου, τῷ ταχίστῳ, τον τάχιστον, (ὦ) τάχιστε
ἡ ταχίστη, τῆς ταχίστης, τῇ ταχίστῃ, τήν ταχίστην, (ὦ) ταχίστη
τό τάχιστον, τοῦ ταχίστου, τῷ ταχίστῳ, τό τάχιστον, (ὦ) τάχιστον
 
Πληθυντικός
οἱ τάχιστοι, τῶν ταχίστων, τοῖς ταχίστοις, τούς ταχίστους, (ὦ) τάχιστοι
αἱ τάχισται, τῶν ταχίστων, ταῖς ταχίσταις, τάς ταχίστας, (ὦ) τάχισται
τά τάχιστα, τῶν ταχίστων, τοῖς ταχίστοις, τά τάχιστα, (ὦ) τάχιστα
 
8. ἀγαθός, ἀγαθή, ἀγαθόν (= καλός, γενναίος, ευγενής, ενάρετος)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ ἀμείνων, τὸ ἄμεινον / Υπερθ: ἄριστος, ἀρίστη, ἄριστον
Συγκριτικός: ὁ, ἡ βελτίων, τὸ βέλτιον / Υπερθ: ὁ βέλτιστος, ἡ βελτίστη, τό βέλτιστον
Συγκριτικός: ὁ, ἡ κρείττων, τὸ κρεῖττον / Υπερθ: κράτιστος, κρατίστη, κράτιστον
Συγκριτικός: ὁ, ἡ λῴων, τὸ λῷον / Υπερθ: λῷστος, λῴστη, λῷστον
 
Κλίση συγκριτικού
 
Ενικός
ὁ ἀμείνων, τοῦ ἀμείνονος, τῷ ἀμείνονι, τόν ἀμείνονα /ἀμείνω, (ὦ) ἄμεινον
ἡ ἀμείνων, τῆς ἀμείνονος, τῇ ἀμείνονι, τήν ἀμείνονα /ἀμείνω, (ὦ) ἄμεινον
τό ἄμεινον, τοῦ ἀμείνονος, τῷ ἀμείνονι, τό ἄμεινον, (ὦ) ἄμεινον
 
Πληθυντικός
οἱ ἀμείνονες /ἀμείνους, τῶν ἀμεινόνων, τοῖς ἀμείνοσι(ν), τούς ἀμείνονας /ἀμείνους, (ὦ) ἀμείνονες /ἀμείνους
αἱ ἀμείνονες /ἀμείνους, τῶν ἀμεινόνων, ταῖς ἀμείνοσι(ν), τάς ἀμείνονας /ἀμείνους, (ὦ) ἀμείνονες /ἀμείνους
τά ἀμείνονα /ἀμείνω, τῶν ἀμεινόνων, τοῖς ἀμείνοσι(ν), τά ἀμείνονα /ἀμείνω, (ὦ) ἀμείνονα /ἀμείνω
 
Ενικός
ὁ βελτίων, τοῦ βελτίονος, τῷ βελτίονι, τόν βελτίονα ή βελτίω, (ὦ) βέλτιον
ἡ βελτίων, τῆς βελτίονος, τῇ βελτίονι, τήν βελτίονα ή βελτίω, (ὦ) βέλτιον
τό βέλτιον, τοῦ βελτίονος, τῷ βελτίονι, τό βέλτιον, (ὦ) βέλτιον
 
Πληθυντικός
οἱ βελτίονες ή βελτίους, τῶν βελτιόνων, τοῖς βελτίοσι(ν), τούς βελτίονας ή βελτίους,  (ὦ) βελτίονες ή βελτίους
αἱ βελτίονες ή βελτίους, τῶν βελτιόνων, ταῖς βελτίοσι(ν), τάς βελτίονας ή βελτίους,  (ὦ) βελτίονες ή βελτίους
τά βελτίονα ή βελτίω, τῶν βελτιόνων, τοῖς βελτίοσι(ν), τά βελτίονα ή βελτίω, (ὦ) βελτίονα ή βελτίω
 
Ενικός
ὁ κρείττων, τοῦ κρείττονος, τῷ κρείττονι, τόν κρείττονα ή κρείττω, (ὦ) κρεῖττον
ἡ κρείττων, τῆς κρείττονος, τῇ κρείττονι, τήν κρείττονα ή κρείττω, (ὦ) κρεῖττον
τό κρεῖττον, τοῦ κρείττονος, τῷ κρείττονι, τό κρεῖττον, (ὦ) κρεῖττον
 
Πληθυντικός
οἱ κρείττονες ή κρείττους, τῶν κρειττόνων, τοῖς κρείττοσι(ν), τούς κρείττονας ή κρείττους, (ὦ) κρείττονες ή κρείττους
αἱ κρείττονες ή κρείττους, τῶν κρειττόνων, ταῖς κρείττοσι(ν), τάς κρείττονας ή κρείττους, (ὦ) κρείττονες ή κρείττους
τά κείττονα ή κρείττω, τῶν κρειττόνων, τοῖς κρείττοσι(ν), τά κρείττονα ή κρείττω, (ὦ) κρείττονα ή κρείττω
 
Ενικός
ὁ λῴων, τοῦ λῴονος, τῷ λῴονι, τόν λῴονα /λῴω, (ὦ) λῷον
ἡ λῴων, τῆς λῴονος, τῇ λῴονι, τήν λῴονα /λῴω, (ὦ) λῷον
τό λῷον, τοῦ λῴονος, τῷ λῴονι, τό λῷον, (ὦ) λῷον
 
Πληθυντικός
οἱ λῴονες /λῴους, τῶν λῳόνων, τοῖς λῴοσι(ν), τούς λῴονας /λῴους, (ὦ) λῴονες /λῴους
αἱ λῴονες /λῴους, τῶν λῳόνων, ταῖς λῴοσι(ν), τάς λῴονας /λῴους, (ὦ) λῴονες /λῴους
τά λῴονα /λῴω, τῶν λῳόνων, τοῖς λῴοσι(ν), τά λῴονα /λῴω, (ὦ) λῴονα /λῴω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ ἄριστος, τοῦ ἀρίστου, τῷ ἀρίστῳ, τόν ἄριστον, (ὦ) ἄριστε
ἡ ἀρίστη, τῆς ἀρίστης, τῇ ἀρίστῃ, τήν ἀρίστην, (ὦ) ἀρίστη
τό ἄριστον, τοῦ ἀρίστου, τῷ ἀρίστῳ, τό ἄριστον, (ὦ) ἄριστον
 
Πληθυντικός
οἱ ἄριστοι, τῶν ἀρίστων, τοῖς ἀρίστοις, τούς ἀρίστους, (ὦ) ἄριστοι
αἱ ἄρισται, τῶν ἀρίστων, ταῖς ἀρίσταις, τάς ἀρίστας, (ὦ) ἄρισται
τά ἄριστα, τῶν ἀρίστων, τοῖς ἀρίστοις, τά ἄριστα, (ὦ) ἄριστα
 
Ενικός
ὁ βέλτιστος, τοῦ βελτίστου, τῷ βελτίστῳ, τον βέλτιστον, (ὦ) βέλτιστε
ἡ βελτίστη, τῆς βελτίστης, τῇ βελτίστῃ, τήν βελτίστην, (ὦ) βελτίστη
τό βέλτιστον, τοῦ βελτίστου, τῷ βελτίστῳ, τό βέλτιστον, (ὦ) βέλτιστον
 
Πληθυντικός
οἱ βέλτιστοι, τῶν βελτίστων, τοῖς βελτίστοις, τούς βελτίστους, (ὦ) βέλτιστοι
αἱ βέλτισται, τῶν βελτίστων, ταῖς βελτίσταις, τάς βελτίστας, (ὦ) βέλτισται
τά βέλτιστα, τῶν βελτίστων, τοῖς βελτίστοις, τά βέλτιστα, (ὦ) βέλτιστα
 
Ενικός
ὁ κράτιστος, τοῦ κρατίστου, τῷ κρατίστῳ, τον κράτιστον, (ὦ) κράτιστε
ἡ κρατίστη, τῆς κρατίστης, τῇ κρατίστῃ, τήν κρατίστην, (ὦ) κρατίστη
τό κράτιστον, τοῦ κρατίστου, τῷ κρατίστῳ, τό κράτιστον, (ὦ) κράτιστον
 
Πληθυντικός
οἱ κράτιστοι, τῶν κρατίστων, τοῖς κρατίστοις, τούς κρατίστους, (ὦ) κράτιστοι
αἱ κράτισται, τῶν κρατίστων, ταῖς κρατίσταις, τάς κρατίστας, (ὦ) κράτισται
τά κράτιστα, τῶν κρατίστων, τοῖς κρατίστοις, τά κράτιστα, (ὦ) κράτιστα
 
Ενικός
ὁ λῷστος, τοῦ λῴστου, τῷ λῴστῳ, τόν λῷστον, (ὦ) λῷστε
ἡ λῴστη, τῆς λῴστης, τῇ λῴστῃ, τήν λῴστην, (ὦ) λῴστη
τό λῷστον, τοῦ λῴστου, τῷ λῴστῳ, τό λῷστον, (ὦ) λῷστον
 
Πληθυντικός
οἱ λῷστοι, τῶν λῴστων, τοῖς λῴστοις, τούς λῴστους, (ὦ) λῷστοι
αἱ λῷσται, τῶν λῴστων, ταῖς λῴσταις, τάς λῴστας, (ὦ) λῷσται
τά λῷστα, τῶν λῴστων, τοῖς λῴστοις, τά λῷστα, (ὦ) λῷστα
 
9. κακός, κακή, κακόν (= κακός, ανάξιος, άθλιος, οδυνηρός)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ κακίων, τὸ κάκιον / Υπερθ: ὁ κάκιστος, ἡ κακίστη, τό κάκιστον
Συγκριτικός: ὁ, ἡ χείρων, τὸ χεῖρον / Υπερθ: ὁ χείριστος, ἡ χειρίστη, τό χείριστον
 
Κλίση συγκριτικού
 
Ενικός
ὁ κακίων, τοῦ κακίονος, τῷ κακίονι, τόν κακίονα /κακίω, (ὦ) κάκιον
ἡ κακίων, τῆς κακίονος, τῇ κακίονι, τήν κακίονα /κακίω, (ὦ) κάκιον
τό κάκιον, τοῦ κακίονος, τῷ κακίονι, τό κάκιον, (ὦ) κάκιον
 
Πληθυντικός
οἱ κακίονες /κακίους, τῶν κακιόνων, τοῖς κακίοσι(ν), τούς κακίονας /κακίους, (ὦ) κακίονες /κακίους
αἱ κακίονες /κακίους, τῶν κακιόνων, ταῖς κακίοσι(ν), τάς κακίονας /κακίους, (ὦ) κακίονες /κακίους
τά κακίονα /κακίω, τῶν κακιόνων, τοῖς κακίοσι(ν), τά κακίονα /κακίω, (ὦ) κακίονα /κακίω
 
Ενικός
ὁ χείρων, τοῦ χείρονος, τῷ χείρονι, τόν χείρονα ή χείρω, (ὦ) χεῖρον
ἡ χείρων, τῆς χείρονος, τῇ χείρονι, τήν χείρονα ή χείρω, (ὦ) χεῖρον
τό χεῖρον, τοῦ χείρονος, τῷ χείρονι, τό χεῖρον, (ὦ) χεῖρον
 
Πληθυντικός
οἱ χείρονες ή χείρους, τῶν χειρόνων, τοῖς χείροσι(ν), τούς χείρονας ή χείρους, (ὦ) χείρονες ή χείρους
αἱ χείρονες ή χείρους, τῶν χειρόνων, ταῖς χείροσι(ν), τάς χείρονας ή χείρους, (ὦ) χείρονες ή χείρους
τά χείρονα ή χείρω, τῶν χειρόνων, τοῖς χείροσι(ν), τά χείρονα ή χείρω, (ὦ) χείρονα ή χείρω
 
Κλίση υπερθετικών
 
Ενικός
ὁ κάκιστος, τοῦ κακίστου, τῷ κακίστῳ, τον κάκιστον, (ὦ) κάκιστε
ἡ κακίστη, τῆς κακίστης, τῇ κακίστῃ, τήν κακίστην, (ὦ) κακίστη
τό κάκιστον, τοῦ κακίστου, τῷ κακίστῳ, τό κάκιστον, (ὦ) κάκιστον
 
Πληθυντικός
οἱ κάκιστοι, τῶν κακίστων, τοῖς κακίστοις, τούς κακίστους, (ὦ) κάκιστοι
αἱ κάκισται, τῶν κακίστων, ταῖς κακίσταις, τάς κακίστας, (ὦ) κάκισται
τά κάκιστα, τῶν κακίστων, τοῖς κακίστοις, τά κάκιστα, (ὦ) κάκιστα
 
Ενικός
ὁ χείριστος, τοῦ χειρίστου, τῷ χειρίστῳ, τον χείριστον, (ὦ) χείριστε
ἡ χειρίστη, τῆς χειρίστης, τῇ χειρίστῃ, τήν χειρίστην, (ὦ) χειρίστη
τό χείριστον, τοῦ χειρίστου, τῷ χειρίστῳ, τό χείριστον, (ὦ) χείριστον
 
Πληθυντικός
οἱ χείριστοι, τῶν χειρίστων, τοῖς χειρίστοις, τούς χειρίστους, (ὦ) χείριστοι
αἱ χείρισται, τῶν χειρίστων, ταῖς χειρίσταις, τάς χειρίστας, (ὦ) χείρισται
τά χείριστα, τῶν χειρίστων, τοῖς χειρίστοις, τά χείριστα, (ὦ) χείριστα
 
10. μακρός, μακρά, μακρόν (= μακρύς, μακρινός, μακροχρόνιος)
Συγκριτικός: ὁ μακρότερος, ἡ μακροτέρα, τό μακρότερον
Υπερθετικός: ὁ μακρότατος, ἡ μακροτάτη, τό μακρότατον
Υπερθετικός: ὁ μήκιστος, ἡ μηκίστη, τό μήκιστον
 
Κλίση συγκριτικού βαθμού 
 
Ενικός
ὁ μακρότερος - τοῦ μακροτέρου - τῷ μακροτέρῳ - τό μακρότερον - (ὦ) μακρότερε
ἡ μακροτέρα - τῆς μακροτέρας - τῇ μακροτέρᾳ - τήν μακροτέραν - (ὦ) μακροτέρα
τό μακρότερον - τοῦ μακροτέρου - τῷ μακροτέρῳ - τό μακρότερον - (ὦ) μακρότερον
 
Πληθυντικός
οἱ μακρότεροι - τῶν μακροτέρων - τοῖς μακροτέροις - τούς μακροτέρους - (ὦ) μακρότεροι
αἱ μακρότεραι - τῶν μακροτέρων - ταῖς μακροτέραις - τάς μακροτέρας - (ὦ) μακρότεραι
τά μακρότερα - τῶν μακροτέρων - τοῖς μακροτέροις - τά μακρότερα - (ὦ) μακρότερα
 
Κλίση υπερθετικών
 
Ενικός
ὁ μακρότατος - τοῦ μακροτάτου - τῷ μακροτάτῳ - τόν μακρότατον - (ὦ) μακρότατε
ἡ μακροτάτη - τῆς μακροτάτης - τῇ μακροτάτῃ - τήν μακροτάτην - (ὦ) μακροτάτη
τό μακρότατον - τοῦ μακροτάτου - τῷ μακροτάτῳ - τό μακρότατον - (ὦ) μακρότατον
 
Πληθυντικός
οἱ μακρότατοι - τῶν μακροτάτων - τοῖς μακροτάτοις - τούς μακροτάτους - (ὦ) μακρότατοι
αἱ μακρόταται - τῶν μακροτάτων - ταῖς μακροτάταις - τάς μακροτάτας - (ὦ) μακρόταται
τά μακρότατα - τῶν μακροτάτων - τοῖς μακροτάτοις - τά μακρότατα - (ὦ) μακρότατα
 
Ενικός
ὁ μήκιστος, τοῦ μηκίστου, τῷ μηκίστῳ, τόν μήκιστον, (ὦ) μήκιστε
ἡ μηκίστη, τῆς μηκίστης, τῇ μηκίστῃ, τήν μηκίστην, (ὦ) μηκίστη
τό μήκιστον, τοῦ μηκίστου, τῷ μηκίστῳ, τό μήκιστον, (ὦ) μήκιστον
 
Πληθυντικός
οἱ μήκιστοι, τῶν μηκίστων, τοῖς μηκίστοις, τούς μηκίστους, (ὦ) μήκιστοι
αἱ μήκισται, τῶν μηκίστων, ταῖς μηκίσταις, τάς μηκίστας, (ὦ) μήκισται
τά μήκιστα, τῶν μηκίστων, τοῖς μηκίστοις, τά μήκιστα, (ὦ) μήκιστα
 
11. μικρός, μικρά, μικρόν (= μικρός, λίγος, μηδαμινός, ασήμαντος)
Συγκριτικός: ὁ μικρότερος, ἡ μικροτέρα, τό μικρότερον
Υπερθετικός: ὁ μικρότατος, ἡ μικροτάτη, τό μικρότατον
Συγκριτικός: ὁ, ἡ ἐλάττων, τὸ ἔλαττον / Υπερθ: ὁ ἐλάχιστος, ἡ ἐλαχίστη, τό ἐλάχιστον
Συγκριτικός: ὁ, ἡ ἥττων, τὸ ἧττον / Υπερθ: ὁ ἥκιστος, ἡ ἡκίστη, τό ἥκιστον
Το ἥκιστα (πληθυντικό ουδετέρου, υπερθετικού) σε επιρρηματική χρήση: = ελάχιστα
 
Κλίση συγκριτικών
 
Ενικός
ὁ μικρότερος - τοῦ μικροτέρου - τῷ μικροτέρῳ - τό μικρότερον - (ὦ) μικρότερε
ἡ μικροτέρα - τῆς μικροτέρας - τῇ μικροτέρᾳ - τήν μικροτέραν - (ὦ) μικροτέρα
τό μικρότερον - τοῦ μικροτέρου - τῷ μικροτέρῳ - τό μικρότερον - (ὦ) μικρότερον
 
Πληθυντικός
οἱ μικρότεροι - τῶν μικροτέρων - τοῖς μικροτέροις - τούς μικροτέρους - (ὦ) μικρότεροι
αἱ μικρότεραι - τῶν μικροτέρων - ταῖς μικροτέραις - τάς μικροτέρας - (ὦ) μικρότεραι
τά μικρότερα - τῶν μικροτέρων - τοῖς μικροτέροις - τά μικρότερα - (ὦ) μικρότερα
 
Ενικός
ὁ ἐλάττων, τοῦ ἐλάττονος, τῷ ἐλάττονι, τόν ἐλάττονα /ἐλάττω, (ὦ) ἔλαττον
ἡ ἐλάττων, τῆς ἐλάττονος, τῇ ἐλάττονι, τήν ἐλάττονα /ἐλάττω, (ὦ) ἔλαττον
τό ἔλαττον, τοῦ ἐλάττονος, τῷ ἐλάττονι, τό ἔλαττον, (ὦ) ἔλαττον
 
Πληθυντικός
οἱ ἐλάττονες /ἐλάττους, τῶν ἐλαττόνων, τοῖς ἐλάττοσι(ν), τούς ἐλάττονας /ἐλάττους, (ὦ) ἐλάττονες /ἐλάττους
αἱ ἐλάττονες /ἐλάττους, τῶν ἐλαττόνων, ταῖς ἐλάττοσι(ν), τάς ἐλάττονας /ἐλάττους, (ὦ) ἐλάττονες /ἐλάττους
τά ἐλάττονα /ἐλάττω, τῶν ἐλαττόνων, τοῖς ἐλάττοσι(ν), τά ἐλάττονα /ἐλάττω, (ὦ) ἐλάττονα /ἐλάττω
 
Ενικός
ὁ ἥττων, τοῦ ἥττονος, τῷ ἥττονι, τόν ἥττονα, (ὦ) ἧττον
ἡ ἥττων, τῆς ἥττονος, τῇ ἥττονι, τήν ἥττονα, (ὦ) ἧττον
τό ἧττον, τοῦ ἥττονος, τῷ ἥττονι, τό ἧττον, (ὦ) ἧττον
 
Πληθυντικός
οἱ ἥττονες /ἥττους, τῶν ἡττόνων, τοῖς ἥττοσι(ν), τούς ἥττονας /ἥττους, (ὦ) ἥττονες /ἥττους
αἱ ἥττονες /ἥττους, τῶν ἡττόνων, ταῖς ἥττοσι(ν), τάς ἥττονας /ἥττους, (ὦ) ἥττονες /ἥττους
τά ἥττονα /ἥττω, τῶν ἡττόνων, τοῖς ἥττοσι(ν), τά ἥττονα /ἥττω, (ὦ) ἥττονα /ἥττω
 
Κλίση υπερθετικών
 
Ενικός
ὁ μικρότατος - τοῦ μικροτάτου - τῷ μικροτάτῳ - τόν μικρότατον - (ὦ) μικρότατε
ἡ μικροτάτη - τῆς μικροτάτης - τῇ μικροτάτῃ - τήν μικροτάτην - (ὦ) μικροτάτη
τό μικρότατον - τοῦ μικροτάτου - τῷ μικροτάτῳ - τό μικρότατον - (ὦ) μικρότατον
 
Πληθυντικός
οἱ μικρότατοι - τῶν μικροτάτων - τοῖς μικροτάτοις - τούς μικροτάτους - (ὦ) μικρότατοι
αἱ μικρόταται - τῶν μικροτάτων - ταῖς μικροτάταις - τάς μικροτάτας - (ὦ) μικρόταται
τά μικρότατα - τῶν μικροτάτων - τοῖς μικροτάτοις - τά μικρότατα - (ὦ) μικρότατα
 
Ενικός
ὁ ἐλάχιστος, τοῦ ἐλαχίστου, τῷ ἐλαχίστῳ, τόν ἐλάχιστον, (ὦ) ἐλάχιστε
ἡ ἐλαχίστη, τῆς ἐλαχίστης, τῇ ἐλαχίστῃ, τήν ἐλαχίστην, (ὦ) ἐλαχίστη
τό ἐλάχιστον, τοῦ ἐλαχίστου, τῷ ἐλαχίστῳ, τό ἐλάχιστον, (ὦ) ἐλάχιστον
 
Πληθυντικός
οἱ ἐλάχιστοι, τῶν ἐλαχίστων, τοῖς ἐλαχίστοις, τούς ἐλαχίστους, (ὦ) ἐλάχιστοι
αἱ ἐλάχισται, τῶν ἐλαχίστων, ταῖς ἐλαχίσταις, τάς ἐλαχίστας, (ὦ) ἐλάχισται
τά ἐλάχιστα, τῶν ἐλαχίστων, τοῖς ἐλαχίστοις, τά ἐλάχιστα, (ὦ) ἐλάχιστα
 
Ενικός
ὁ ἥκιστος, τοῦ ἡκίστου, τῷ ἡκίστῳ, τόν ἥκιστον, (ὦ) ἥκιστε
ἡ ἡκίστη, τῆς ἡκίστης, τῇ ἡκίστῃ, τήν ἡκίστην, (ὦ) ἡκίστη
τό ἥκιστον, τοῦ ἡκίστου, τῷ ἡκίστῳ, τό ἥκιστον, (ὦ) ἥκιστον
 
Πληθυντικός
οἱ ἥκιστοι, τῶν ἡκίστων, τοῖς ἡκίστοις, τούς ἡκίστους, (ὦ) ἥκιστοι
αἱ ἥκισται, τῶν ἡκίστων, ταῖς ἡκίσταις, τάς ἡκίστας, (ὦ) ἥκισται
τά ἥκιστα, τῶν ἡκίστων, τοῖς ἡκίστοις, τά ἥκιστα, (ὦ) ἥκιστα
 
12. ὀλίγος, ὀλίγη, ὀλίγον (= πολύ λίγος, μικρός)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ μείων, τὸ μεῖον / Υπερθ: ὁ ὀλίγιστος, ἡ ὀλιγίστη, τό ὀλίγιστον
 
Κλίση συγκριτικού
 
Ενικός
ὁ μείων, τοῦ μείονος, τῷ μείονι, τόν μείονα, (ὦ) μεῖον
ἡ μείων, τῆς μείονος, τῇ μείονι, τήν μείονα, (ὦ) μεῖον
τό μεῖον, τοῦ μείονος, τῷ μείονι, τό μεῖον, (ὦ) μεῖον
 
Πληθυντικός
οἱ μείονες /μείους, τῶν μειόνων, τοῖς μείοσι(ν), τούς μείονας /μείους, (ὦ) μείονες /μείους
αἱ μείονες /μείους, τῶν μειόνων, ταῖς μείοσι(ν), τάς μείονας /μείους, (ὦ) μείονες /μείους
τά μείονα /μείω, τῶν μειόνων, τοῖς μείοσι(ν), τά μείονα /μείω, (ὦ) μείονα /μείω
 
Κλίση υπερθετικού
 
Ενικός
ὁ ὀλίγιστος, τοῦ ὀλιγίστου, τῷ ὀλιγίστῳ, τόν ὀλίγιστον, (ὦ) ὀλίγιστε
ἡ ὀλιγίστη, τῆς ὀλιγίστης, τῇ ὀλιγίστῃ, τήν ὀλιγίστην, (ὦ) ὀλιγίστη
τό ὀλίγιστον, τοῦ ὀλιγίστου, τῷ ὀλιγίστῳ, τό ὀλίγιστον, (ὦ) ὀλίγιστον
 
Πληθυντικός
οἱ ὀλίγιστοι, τῶν ὀλιγίστων, τοῖς ὀλιγίστοις, τούς ὀλιγίστους, (ὦ) ὀλίγιστοι
αἱ ὀλίγισται, τῶν ὀλιγίστων, ταῖς ὀλιγίσταις, τάς ὀλιγίστας, (ὦ) ὀλίγισται
τά ὀλίγιστα, τῶν ὀλιγίστων, τοῖς ὀλιγίστοις, τά ὀλίγιστα, (ὦ) ὀλίγιστα
 
13. πολύς, πολλή, πολύ (= πολύς, ισχυρός, πυκνός, σπουδαίος)
Συγκριτικός: ὁ, ἡ πλείων, τὸ πλέον / Υπερθ: ὁ πλεῖστος, ἡ πλείστη, τό πλεῖστον
 
Κλίση θετικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ πολύς, τοῦ πολλοῦ, τῷ πολλῷ, τόν πολύν, (ὦ) πολύ
ἡ πολλή, τῆς πολλῆς, τῇ πολλῇ, τήν πολλήν, (ὦ) πολλή
τό πολύ, τοῦ πολλοῦ, τῷ πολλῷ, τό πολύ, (ὦ) πολύ
 
Πληθυντικός
οἱ πολλοί, τῶν πολλῶν, τοῖς πολλοῖς, τούς πολλούς, (ὦ) πολλοί
αἱ πολλαί, τῶν πολλῶν, ταῖς πολλαῖς, τάς πολλάς, (ὦ) πολλαί
τά πολλά, τῶν πολλῶν, τοῖς πολλοῖς, τά πολλά, (ὦ) πολλά
 
Κλίση συγκριτικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ πλείων, τοῦ πλείονος, τῷ πλείονι, τόν πλείονα /πλείω, (ὦ) πλεῖον
ἡ πλείων, τῆς πλείονος, τῇ πλείονι, τήν πλείονα /πλείω, (ὦ) πλεῖον
τό πλέον, τοῦ πλείονος, τῷ πλείονι, τό πλέον, (ὦ) πλέον
 
Πληθυντικός
οἱ πλείονες /πλείους, τῶν πλειόνων, τοῖς πλείοσι(ν), τούς πλείονας /πλείους, (ὦ) πλείονες /πλείους
αἱ πλείονες /πλείους, τῶν πλειόνων, ταῖς πλείοσι(ν), τάς πλείονας /πλείους, (ὦ) πλείονες /πλείους
τά πλείονα /πλείω, τῶν πλειόνων, τοῖς πλείοσι(ν), τά πλείονα /πλείω, (ὦ) πλείονα /πλείω
 
Κλίση υπερθετικού βαθμού
 
Ενικός
ὁ πλεῖστος, τοῦ πλείστου, τῷ πλείστῳ, τόν πλεῖστον     , (ὦ) πλεῖστε
ἡ πλείστη, τῆς πλείστης, τῇ πλείστῃ, τήν πλείστην, (ὦ) πλείστη
τό πλεῖστον, τοῦ πλείστου, τῷ πλείστῳ, τό πλεῖστον, (ὦ) πλεῖστον
 
Πληθυντικός
οἱ πλεῖστοι, τῶν πλείστων, τοῖς πλείστοις, τούς πλείστους, (ὦ) πλεῖστοι
αἱ πλεῖσται, τῶν πλείστων, ταῖς πλείσταις, τάς πλείστας, (ὦ) πλεῖσται
τά πλεῖστα, τῶν πλείστων, τοῖς πλείστοις, τά πλεῖστα, (ὦ) πλεῖστα